ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္တရုပ္၊ျမန္မာတို႕ႏွင့္ အာစီယံမဟာဓါတ္အားလိုင္းသြယ္တန္းေရး (Capital Cost)

ပံု-၁  Transmittion & Substation Capital Cost by Black & Veatch

ကခ်င္ျပည္နယ္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ လွ်ပ္စစ္ နဲ႔ စက္မႈလက္မႈဝန္ႀကီး ဦးဝင္းညြန္႔ ဇူလိုင္-၂၀၁၇ RFA ကို " ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈ ၁၃၃ မဂၢါ၀ပ္ ရွိျပီး၊  ပိုလွ်ံလွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ၉ဝ မဂၢါဝပ္ေလာက္ရွိေၾကာင္း၊  ရြာေပါင္း ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ထဲက ၈ဝဝ ေက်ာ္ သာ လွ်ပ္စစ္မီးရရွိၿပီး ရြာေပါင္း ၁၂ဝဝ ေက်ာ္ကို မီးမေပးႏိုင္ေသးေၾကာင္း၊ ၁၁ေကဗြီလိုင္း ဆြဲေန၊ ဆြဲျပီးေနေပမဲ့ ခရီးေ၀းဆိုရင္ ဓါတ္အားဆံုးရံႈးမႈေတြမ်ားေၾကာင္း၊ ၆၆/၃၃ ေကဗြီ ဆြဲခြင့္ ျပည္နယ္အစိုးရကို ေပးေစလိုေၾကာင္း။  ၆၆ ဓါတ္အားလိုင္း ဖားကန္႕၊ ကားမိုင္း ဓါတ္အားခြဲစက္ရံုေတြလဲ ေဆာက္ျပီးေပမဲ့ နယ္ေျမလံုျခံဳမႈ မရေသးလို႕မျဖန္႕ျဖဴးႏိုင္ေသးေၾကာင္း " .. ေျပာသြားပါတယ္။

ျပသနာမ်ားကေတာ့...
၁။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ လက္ရွိ လွ်ပ္စစ္ပိုရွံျပီး၊ မဟာဓါတ္အားလိုင္းမရွိသျဖင့္ ေက်းရြာႏွင့္ အျခားေဒသမ်ားသို႕ မျဖန္႕ျဖဴးႏိုင္ေသး။
၂။  ျမစ္ၾကီးနား၊ ၀ိုင္းေမာ္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားခ အလြန္ေစ်းၾကီးေနျခင္း တယူနစ္ ၃၀၀က်ပ္
၃။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း မီနီဂရစ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေသးစားမ်ား ေဆာက္လုပ္ရန္
၄။ ၆၆/၃၃ ေကဗြီ လိုင္းဆြဲခြင့္ ျပည္နယ္အစိုးရအား ေပးအပ္ရန္ (၁၁ေကဗြီလိုင္း ဓါတ္အားလိုင္းဆံုးရံႈးမႈမ်ားလို႕ျဖစ္ပါတယ္။)

ကခ်င္ျပည္နယ္အနာဂါတ္မွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေျမာက္အမ်ား ထုတ္လုပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျဖန္႕ျဖဴးဖို႕ မိုင္ေပါင္းမ်ားစြာအတြက္ ၂၃၀ေကဗီ၊ ၁၁၀ေကဗြီ မဟာဓါတ္အားလိုင္းမ်ား အရင္သြယ္တန္းဖို႕လိုပါတယ္။ ကမၻာ ့ဘဏ္က ေခ်းေငြနဲ႕ မဟာဓါတ္အားလိုင္းမ်ားက ကခ်င္ျပည္နယ္က လွ်ပ္စစ္ကို လိုင္းဆံုရံႈးမႈနည္းစြာနဲ႕ သြယ္တန္း၊ ယူသံုးဖို႕လည္း လိုအပ္ပါတယ္။

.
.
.
ကမၻာ ့ႏိုင္ငံမ်ား လွ်ပ္စစ္ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ား
ပထမဆံုး မဟာဓါတ္အားလိုင္းက ၁၈၈၅ခုႏွစ္ အီတလီႏိုင္ငံမွာ စတင္ခဲ့ျပီး၊  ၁၉ကီလိုမီတာ 2 KV, 22KW ျဖစ္ျပီး Siemens & Halske ေအာ္တာေနတာ သံုးပါတယ္။ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားကေတာ့ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားလိုင္းမ်ား ကား၊ရထားလမ္းလိုပဲ ဆက္သြယ္၊ ေရာင္းခ်ၾကတာ ၁၉ရာစုကတည္းက ျဖစ္ပါတယ္။ ဗို႕အား 300KV နဲ႕လႊတ္ရင္ ကီလိုမီတာတရာေလာက္ကို လွ်ပ္စစ္ေလလြင့္မႈ ၄% အထိ ရွိျပီး၊ ဗို႕အားျမင့္ 600KV လႊတ္ရင္ ၀.၅% အထိ ေရာ့နည္းပါတယ္။ ဒီစီလိုင္း HVDC ကေတာ့ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေပမဲ့ ေစ်းအလြန္ၾကီးလို႕ ဧရာမ မဟာဓါတ္အားလိုင္းေတြပဲ သံုးပါတယ္။

တိုးတက္တဲ့ႏိုင္ငံ အေမရိကန္ နယူးေယာက္ျမိဳ႕က ကေနဒါႏိုင္ငံက 1000 MW လွ်ပ္စစ္၀ယ္သံုးသလို ခ်မ္းသာတဲ့ ဆြီဒင္ႏိုင္ငံက ဆင္းရဲတဲ့ပိုလန္ႏိုင္ငံကို SwePol ၂၅၄ ကီလိုမီတာရွည္တဲ့ မဟာဓါတ္အားလိုင္းနဲ႕  450 KV, 600 MW ကို ပို႕လႊတ္ေပးပါတယ္။  ၆၄ကီလိုမီတာ စပိန္ နဲ႕ ျပင္သစ္ မဟာဓါတ္အားလိုင္း 2000 MW လႊတ္ေပးပါတယ္။ ျပင္သစ္က လွ်ပ္စစ္မဟာဓါတ္အားလိုင္းေတြ အဂၤလန္ကို ေရာင္းပါတယ္။  ဥေ၇ာပတိုက္ လွ်ပ္စစ္ေရာင္း၀ယ္တဲ့ မဟာဓါတ္အားလိုင္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။

အာဖရိကတိုက္ ကင္ညာႏိုင္ငံက ပိုလွ်ံလွ်ပ္စစ္မ်ားကို အိမ္နီးခ်င္း ယူဂႏၱာ၊ တန္ဇန္နီးယား၊ ရ၀မ္ဒါ တို႕ကို ေရာင္းခ်ျပီး။ ကင္ညာကပဲ အီသီယိုပီးယားႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္ကို ပါ၀ါဂရစ္မရွိတဲ့ ေဒသမ်ားအတြက္ ျပန္၀ယ္သံုးေနပါတယ္။ အီသီယိုပီးယား ႏိုင္ငံမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ မ်ားစြာရလို႕ ပတ္၀န္းက်င္ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ ပါ၀ါဂရစ္ ဆင္ထားျပီး ေရာင္းခ် ၀င္ေငြေကာင္းေနပါတယ္။ အိႏၷိယႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္လိုေနတဲ့ နိေပါႏိုင္ငံကို မဟာဓါတ္အားလိုင္း သြယ္တန္းျပီး လွ်ပ္စစ္ေရာင္းေပးပါတယ္။ နိေပါႏိုင္ငံမွာ ေရအရင္းျမစ္ၾကြယ္၀လို႕ အိႏၷိယအကူညီနဲ႕ US$1.5 billion 900MW ေရအားလ်ပ္စစ္ Upper Karnali hydropower plant စီမံကိန္း ျပီးရင္ နိေပါႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္ကို အိႏၷိယက ျပန္၀ယ္သံုးပါမယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ထိုင္း-မေလးရွား ကီလိုမီတာ ၁၁၀ အရွည္ HVDC  300V , 300 MW မဟာဓါတ္အားလိုင္းကို ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ တပ္ဆင္ျပီးစီးခဲ့ပါတယ္။ လာအိုႏိုင္ငံမွာလည္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ ပိုလွ်ံစြာရွိလို႕ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ နဲ႕ မေလးရွားႏိုင္ငံတို႕ကို ေရာင္းခ်ေနျပီး၊ အေ၀းၾကီးျဖစ္တဲ့ စင္ကာပူႏိုင္ငံပါ ၀ယ္ဖို႕လုပ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံပါ၀ါဂရစ္ ဆီကို မဟာဓါတ္အားလိုင္း ဆက္မထားေသးေတာ့ မ၀ယ္ႏိုင္ျဖစ္ေနပါတယ္။ (ပံု-၂  အာစီယံ ပါ၀ါဂရစ္)

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ မ်ားစြာရွိျပီး တရုပ္အကူညီနဲ႕ တည္ေဆာက္ ေရာင္းခ်ဖို႕ စီစဥ္ခဲ့ပါတယ္။ စာခ်ဳပ္ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အက်ိဳးမရိွလို႕ လူထု ကန္႕ကြက္ခဲ့တယ္။  ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းနဲ႕ စီမံကိန္းအမ်ားစုကေတာ့၂၀၁၂ မွာ ဆိုင္းငံထားပါတယ္။ အခ်ိဳ႕စီမံကိန္းမ်ားကို ျပန္လည္စတင္ဖို႕လည္း ခက္ေနပါတယ္။ သံလြင္ျမစ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြလဲ ျမစ္ဆံုျပသနာေၾကာင့္ ဆိုင္းငံျဖစ္သြားၾကပါတယ္။  တရုပ္ကုမၸဏီမ်ားရဲ့ စာခ်ဳပ္မ်ားကို ျပန္လည္ စီစစ္ဖို႕လိုအပ္သလို၊ ႏိုင္ငံတကာယံုၾကည္မႈ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ဖို႕လဲ ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ဆိုင္းငံျဖစ္သြားေတာ့ ကမၻာ ့ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံသူမ်ား အျမင္မွာ စိတ္မခ်ရတဲ့ႏိုင္ငံအျဖစ္ ယံုၾကည္မႈ က်ဆင္းေနတာလဲ ျပသနာတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္လွ်ပ္စစ္ ၀ယ္ယူသံုးစြဲရန္

ကမၻာ ့စီးပြားမေကာင္းတာေၾကာင့္ တရုပ္ႏိုင္ငံက ပိုလွ်ံ လွ်ပ္စစ္ ျမန္မာက ၀ယ္ယူဖို႕ ေဆြးေႏြးေနေပမဲ့၊ ခ်က္ျခင္း ျဖစ္မလာႏိုင္ေသးပါဘူး။ တရုပ္ႏိုင္ငံက မဟာဓါတ္အားလိုင္း မရွိေသးေတာ့ ခက္ခဲပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံျခားအမွီခိုကင္းေရး စိုးရိမ္မႈလဲ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးစာခ်ဳပ္မွာ အႏိုင္က်င့္မႈမရွိေအာင္ အရင္ကလို ျမစ္ဆံု၊ ေၾကးနီ၊ဓါတ္ေငြလိုင္း စီမံကိန္းစာခ်ဳပ္မ်ား တဖတ္သတ္ စာခ်ဳပ္ ေတြကလဲ အရိပ္မဲေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီခ်ဳပ္အစိုးရက လွ်ပ္စစ္စာခ်ဳပ္ တတ္ကြ်မ္းတဲ့ ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္/အတိုင္ပင္ကုမၸဏီ ငွားရမ္းျပီး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုဖို႕ လိုပါတယ္။

နယ္စပ္ေဒသမ်ားမွာ ထိုင္း၊ လာအို၊ အိႏၷိယ စတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားကလည္း ပိုလွ်ံတဲ့ လွ်ပ္စစ္ ျမန္မာကို ေရာင္းခ်လိုေပမဲ့ ျမန္မာပါ၀ါဂရစ္ဆီကိုေရာက္တဲ့ မဟာဓါတ္အားလိုင္းမရွိေသးေတာ့ ခက္ခဲ့ေနပါတယ္။  ျမန္မာေတြက  အေသးစား၊ တႏိုင္တပိုင္ လွ်ပ္စစ္၀ယ္ယူသံုးစြဲရေပမဲ့ အၾကီးစား လွ်ပ္စစ္၀ယ္ယူျခင္းကို မလုပ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။  ၂ဖက္ မွ်တတဲ့ Win-Win စာခ်ဳပ္မ်ား ခ်ဳပ္ဖို႕ ဒါေလာက္မခက္ခဲပါဘူး။

တရုပ္ႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္ျဖတ္ေတာက္ျပီး အႏိုင္က်င့္မွာလဲ စိုးရိမ္စရာမရွိေတာ့ပါ။ ျမန္မာဓါတ္ေငြ၊ ေရနံပိုက္လိုင္းမ်ား တရုပ္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ားကို ပို႕ေပးေနတာလဲ အျပန္အလွန္အက်ိဳးျပဳျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ႏိုင္ငံနဲ႕တစ္ႏိုင္ငံ ေရနံ၊ ဓါတ္ေငြ႕၊ လွ်ပ္စစ္၊ ေသာက္သံုးေရ၊ အျပန္အလွန္ ျဖတ္သန္းလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ေခတ္ကာလ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္မ်ား မရွိေသးရင္၊ ငွားရမ္းဖို႕ အစိုးရရဲ့ တာ၀န္ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံပို႕ေနတဲ့ ျမန္မာဓါေငြလိုင္း ၂၀၀၈၊ ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၃ ႏွစ္မ်ားမွာ၊ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈေၾကာင့္ တင္ပို႕မႈကို ေခတၲ ရပ္ဆိုင္းခ်ိန္မွာ ထိုင္းႏိုင္ငံက လွ်ပ္စစ္ စက္႐ံုအခ်ိဳ႕ အားျပန္လည္ လည္ပတ္ေစျပီး တစ္ႏိုင္ငံ လံုး၌ လွ်ပ္စစ္ ဓါတ္အား သံုးစြဲမႈ ေခႊ်တာ သံုးစြဲၾကရပါတယ္။ ဒီလိုအစီအစဥ္မ်ိဳး အစိုးရကပဲ လုပ္ေဆာင္ရပါတယ္။
.
ဘယ္လိုျဖစ္ပါေစ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၊ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန တည္ျငိမ္လာရင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေျမာက္အမ်ားရႏိုင္ေပမဲ့ ယာယီအေျဖကေတာ့ အိမ္နီးျခင္းမ်ားထံက လွ်ပ္စစ္ ၀ယ္သံုးတဲ့နည္းလမ္းပါပဲ။ ပါ၀ါဂရစ္ ဆက္ထားဖို႕၊ မဟာဓါတ္အားလိုင္းဆြဲထားဖို႕ စီမံကိန္းအျမန္လုပ္ရပါမယ္။



ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လွ်ပ္စစ္ခန္႕မွန္းခ်က္
၂၀၁၇ သံုးစြဲမႈ  3192 MW  ၊  လိုအပ္မႈ 450 MW
၂၀၁၈ သံုးစြဲမႈ 3587 MW၊ လိုအပ္မႈ 844 MW

လွ်ပ္စစ္နဲ႕စြမ္းအင္ ဒု၀န္ၾကီး ေဒါက္တာထြန္းႏိုင္ က မတ္လ-၂၀၁၇ လႊတ္ေတာ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ၅၀ ခုတို ့မွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္တြင္ MOU ေရးထိုးျပီး စီမံကိန္း ၂၈ ခု၊ MOA ေရးထိုးျပီး ၁၂ ခု၊ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုျပီး သုံးခု ႏွင့္ JVA ခ်ဳပ္ဆိုျပီး ခုနစ္ခုတို ့ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနေရာင္ျခည္ စြမ္းအင္သုံး တြင္ MOU ေရးထိုးျပီး သုံးခု၊ MOA ေရးထိုးျပီး ႏွစ္ခုတို ့ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေလစြမ္းအင္သုံးတြင္ MOU ေရးထိုးျပီး ေလးခု၊ MOA ေရးထိုးျပီး တစ္ခုတို ့ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ ၀န္ၾကီး ဦးေဖဇင္ေမာင္ ေတာ့ ၁-ဇူလိုင္လ-၂၀၁၇ မွာ ႏႈတ္ထြက္စာတင္ျပီး၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၀န္ၾကီးဦး၀င္းခိုင္ တာ၀န္ယူထားပါတယ္။

.
.
မဟာဓါတ္အားနဲ႕လွ်ပ္စစ္ျဖန္႕ျဖဴးျခင္းစီမံကိိန္း ကုန္က်စရိတ္ ေလ့လာျခင္း။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္ မဟာဓါတ္အားလိုင္းမ်ား တပ္ဆင္၊ သြယ္တန္း၊ ျဖန္႕ျဖဴးျခင္းလုပ္ငန္း အေျမာက္အျမား လုပ္ေဆာင္ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခုတည္းေသာ ျပိဳင္ဖက္မရွိ ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေကာ္ပိုေရးရွင္း စီမံကိန္းဌာနက ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာသမွ် လွ်ပ္စစ္ေခ်းေငြ အကူညီမ်ားကို စီမံေနပါတယ္။ ကမၻာ ့ဘဏ္က ၂၀၃၀ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတခုလံုး မင္းလင္းဖို႕ ဘီလ်ံေဒၚလာ ၃၀ ဘီလ်ံ ရရွိဖို႕လိုေၾကာင္း၊ ကမၻာ ့ဘဏ္တစ္ခုတည္းက ေဒၚလာ ၆.၈ဘီလ်ံ ကူညီဖို႕ရွိေပမဲ့ အစိုးရ၊ ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမႈေတြ ရွာဖို႕ေျပာပါတယ္။ မဟာဓါတ္အားလိုင္း ပစၥည္းမ်ားေရာင္းခ်ေနတဲ့ ABB ကုမၸဏီၾကီးရဲ့ ထိုင္း၊ျမန္မာဆိုင္ရာအၾကီးကဲကေတာ့ ေက်းလက္ ၇၀% ေဒသျမန္ျမန္မီးလင္းဖို႕ မီနီဂရစ္ ဆိုတဲ့ အေသးစား ဓါတ္အားျဖန္႕ျဖဴးျခင္းကို ေရအား၊ ေလအား၊ ေနေရာင္ျခည္အားနဲ႕ ထုတ္လုပ္ဖို႕ ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရမွာ လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ားကို တကယ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ပညာရွင္မ်ား နည္းသထက္ နည္းပါးလာပါတယ္။ အားလံုးနီးပါးဟာ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ားဆီ ေျပာင္းေရႊ႕ေနၾကတဲ့အတြက္ မ်ိဳးဆက္သစ္ ပ်ိဳးေထာင္ေရး အလြန္လိုအပ္ေနပါတယ္။ ၂၀၁၆-၁၇ လွ်ပ္စစ္၊စြမ္းအင္ ၀န္ၾကီးဌာနက ဘတ္ဂ်တ္ရဲ့ ၂၄.၃၂% (က်ပ္ ၄၉၂၈ ဘီလ်ံ = US$ 3700 millions)  နဲ႕ အမ်ားဆံုးသံုးစြဲေနပါတယ္။ ကာကြယ္ေရးစရိတ္ေတာင္မွ ၁၄.၃၁% ပဲရွိပါတယ္။ ဒီခ်ဳပ္အစိုးရရဲ့ လွ်ပ္စစ္နဲ႕စြမ္းအင္ ၀န္ၾကီးႏႈတ္ထြက္သြားျပီး အစိုးရလွ်ပ္စစ္ လုပ္ငန္းမ်ားရဲ့ သတင္းကလည္း မေကာင္းလွပါ။ ေငြမ်ားမ်ား သံုးစြဲရတဲ့ ဌာနျဖစ္တဲ့အတြက္ အညွီရွိရာယင္အံု ဆိုသလို ျပသနာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိမွာေသခ်ာပါတယ္။
.
ကမၻာဘဏ္ ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ၇၀% ေက်းလက္ေဒသေတြ မီးလင္းေရးနဲ႕၊ ၂၀၃၀မွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး မီးလင္းဖို႕ ကန္ေဒၚလာ ဘီလ်ံ ၃၀ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမႈလိုအပ္ေၾကာင္း၊ ကမၻာ ့ဘဏ္က မဟာဓါတ္အားနဲ႕လွ်ပ္စစ္ျဖန္႕ျဖဴးျခင္းအတြက္ ကန္ေဒၚလာ သန္း၄၀၀ ေခ်းေငြ ကူညီတဲ့အေၾကာင္း၊ ၂၀၃၀ အထိ ကန္ေဒၚလာ၆.၈ ဘီလ်ံ ဆက္လက္ကူညီ ေခ်းေငြေပးသြားမဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ျခင္းအတြက္ေတာ့ ေခ်းေငြရရွိမႈ အလြန္ခက္ခဲေနလို႕ ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမႈေတြကို အားကိုးေနရပါတယ္။ တရုပ္ေခ်းေငြနဲ႕ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံု မ်ားစြာ တည္ေဆာက္သလို၊ ကခ်င္ျပည္နယ္
.
.
.
မဟာဓါတ္အားလိုင္းကုန္က်စရတ္
Transmittion & Substation Capital Cost  (ပံု-၁)
WECC Western Electricity Ordination Council ဆိုတဲ့ အေမရိကန္အဖြဲ႕အစည္းၾကီးကို လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ကန္ထရိုက္တာ Black & Veatch ကုမၸဏီက မဟာဓါတ္အားလိုင္း ကုန္က်စရိတ္ကို တင္ျပထားပါတယ္။ တြက္ခ်က္ထားတဲ့ နည္းလမ္းကေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးေတာင္မွ နားလည္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ လွ်ပ္စစ္အင္ဂ်င္နီယာတစ္ဦး ဆိုရင္ ပိုျပီးအေသးစိတ္ နားလည္မွာပါ။  ဥပမာ မိုင္၂၀၀ရွည္တဲ့ ၂၃၀ေကဗြီ လိုင္းတစ္ခုကို တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ တစ္မိုင္အတြက္ကုန္က်စရိတ္၂၀၁၅ ေစ်းႏႈန္းအရ US$959000 per mile ျဖစ္လို႕ US$ 192 million ကုန္ပါမယ္။ ေငြေဖာင္းပြႏႈန္းအရ ေနာက္တစ္ႏွစ္ဆို ၂% ေလာက္ ပိုကုန္က်ႏိုင္ပါတယ္။  ဓါတ္ၾကိဳးအမ်ိဳးအစား Conductor Type (ACSR, ACSS, HTLS..etc), Structure Type နဲ႕ Lenght of Line အခ်က္ေတြနဲ႕ တြက္ခ်က္ပါတယ္။ လိုင္းအရွည္ ၁၀မိုင္ေက်ာ္ရင္ ကုန္က်ေငြ အဆ 1.00  (Cost Multiplier)၊ လိုင္းအရွည္ ၃မိုင္နဲ႕၁၀မိုင္အတြက္ အဆ 1.20 က်သင့္ျပီး၊ လိုင္းအရွည္ ၁၀မိုင္အထက္ ဆိုရင္ အဆ 1.50 က်သင့္မယ္ျဖစ္ပါတယ္။ လိုင္းရွည္ရွည္ ဆြဲရင္ ေငြကုန္သက္သာပါတယ္။

ရွိျပီးသား တာ၀ါတိုင္ေပၚကို ၾကိဳးအေဟာင္းျဖဳတ္ျပီး အသစ္ဆြဲရင္ေတာ့ (Re-conductoring) အသစ္ကုန္က်စရိတ္ရဲ့ ၃၅% ကေန ၅၅% ပဲ ကုန္က်ပါတယ္။

တာ၀ါတိုင္မ်ား Terrian Mulplier တည္ေဆာက္ဖို႕အတြက္လည္း ျခံဳေတာေျမ၊ ကႏၱာရေျမ၊ လယ္ယာေျမ၊ သစ္ေတာေျမ၊ ေတာင္တန္းေျမ၊ လူေနျမိဳ႕တြင္း၊ လူေနျမိဳ႕ျပင္ စတဲ့ေနရာေပၚမူတည္ျပီး တည္ေဆာက္စရိတ္ မတူပါဘူး။ လယ္ယာေျမမွာ အဆ 1.00၊ ေတာင္ကုန္းေျမဆိုရင္ အဆ 1.30၊ သစ္ေတာ၊ ေတာင္ေပၚ၊ ျမိဳ႕ေပၚမွာ အဆ 1.50၊  စသျဖင့္ ကုန္က်ျပီး၊ တာ၀ါတိုင္အမ်ိဳးအစား (PG&E, SEC, SOG&E, WREP, WECC ရွိေပမဲ့ ေစ်းႏႈန္း သိပ္မေျပာင္းလဲပါဘူး။
.
.
ေျမေရာ္ေၾကးေငြ (ငွားရမ္းခ) Right of Way Cost
မဟာဓါတ္အားလိုင္း အတြက္ အက်ယ္ ၁၂၅ေပ နဲ႕တြက္ရင္ တမိုင္အရွည္ကို ေျမ ၁၅.၁၄ ဧက လိုအပ္ပါတယ္။ BLM Land Rental & Land Capital Cost ကုမၸဏီရဲ့ တြက္ခ်က္မႈအရ ေျမအမ်ိဳးအစား ၁၂မ်ိဳးသတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အႏိုမ့္ဆံုးေစ်းႏႈန္း အဆင့္(၁)က ငွားရမ္းခ တဧက တႏွစ္ US$7.00 ျဖစ္ျပီး၊   အဆင့္(၁၂) တဧက တစ္ႏွစ္ကို US$3449 ေစ်းႏႈန္း ရွိပါတယ္။ ေျမကို အျပီးေရာ္ေၾကးေပးျခင္းႏႈန္းကေတာ့ အႏိုမ့္ဆံုး US$85 per Acre (တဧက က်ပ္တစ္သိန္း) ျဖစ္ျပီး၊ အျမင့္ဆံုး တဧက US$ 34,141 per Acre (တဧက က်ပ္ သိန္း၄၃၀) ျဖစ္ပါတယ္။
    ပံု-၄  ေျမေရာ္ေၾကးေငြ @ ေျမငွားခေစ်းႏႈန္း ၂၀၁၅
.
.
230KV ဓါတ္အားခြဲစက္ရံုနဲ႕ထရန္စဖြန္မာ တန္ဖိုး (Base Substation Capital Cost)
Base Station Cost = US$ 1,706,250
ထရန္စဖြန္မာ Ring Bus Position Transformers  = US$ 11,400 (သိန္း၁၄၀)
ထရန္စဖြန္မာ Breaker&Half Position Transformers  အဆ 1.50 = US$ 171,00
ကပက္စီတာဘဏ္ တစ္ခုေစ်းႏႈန္း၊ Static VAR Compensators (S$$88,000), Shunt Reactors ($20,700), Series Capacitor ($31,000) ျဖစ္ပါတယ္။


HVDC Converter Station
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ေတာ့ ေစ်းၾကီးလြန္းလို႕ မသံုးႏိုင္ေသးပါဘူး။ အလြန္ၾကီးမားတဲ့ မဟာဓါတ္အားလိုင္း မိုင္ရာ၊ ေထာင္ခ်ီခရီးကို ေအစီ-ဒီစီ ေျပာင္းျပီး ပို႕လႊတ္ပါတယ္။ Efficiency ေကာင္းျပီး၊ လွ်ပ္စစ္ေလလြင့္မႈ အလြန္နည္းပါတယ္။ ေစ်းအလြန္ၾကီးျပီး US$ 506 million ကုန္က်ပါတယ္။ 500kv, 600kv မဟာဓါတ္အားလိုင္း အၾကီးစားေတြမွာပဲ သံုးပါတယ္။ ဘရာဇီးႏိုင္ငံက ±600 kV, 3150 MW အၾကီးဆံုး HVDC လိုင္းက အရွည္ ၁၄၇၆မိုင္ နဲ႕ အရွည္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ တရုပ္ႏိုင္ငံ Three Gorges - Changzhou က ၈၉၀ ကီလိုမီတာရွည္ျပီး 500KV, 3000 MW   အိႏၷိယ Talcher-Kolar ကေတာ့ ၁၄၅၀ ကီလိုမီတာ ရွည္ျပီး၊ 500 KV, 2500 MW ပို႕လႊတ္ပါတယ္။ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး လွ်ပ္စစ္သံုးတာ 3192 MW ပဲ ရွိပါေသးတယ္။

အသံုးမ်ားတဲ့ မဟာဓါတ္အားလိုင္း သံုးတဲ့ပစၥည္းမ်ားကေတာ့ Siemens, ABB ၂ခုပဲ ျဖစ္ၾကျပီး၊ ဂ်ပန္မွာေတာ့ Hitachi, Toshiba, Mitsubishi တို႕ျဖစ္ပါတယ္။
.
.
.
အေထြေထြစရိတ္
Allowance for Fund Used During Construction (AFUDC) & Overhead Costs
ေအာက္ဆံုးကုန္က်စရိတ္ျဖစ္ပါတယ္။ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ကာလအတြင္းမွာ ကာလ၊ ေဒသ၊ အေျခအေနေပၚမူတည္ျပီး၊ ပုဂၢလိက (သို႕မဟုတ္) လွ်ပ္စစ္ေရာင္းတဲ့ကုမၸဏီ (သို႕ဟုတ္) အစိုးရ Public Utlity ရဲ့ ကုန္က်စရိတ္(၂)မ်ိဳးကိုလည္း AFUD (7%) + Overhead Cost (10%) = 17% သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚလာ သန္း၁၀၀ ကုန္က်ရင္ အပိုေငြ ၁၇သန္းက အေထြေထြကုန္က်စရိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ၊ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားတဲ့ ႏိုင္ငံဆိုရင္ အေထြေထြစရိတ္ ပိုမ်ားပါတယ္။ ဇယားကို အစိုးရထုတ္လုပ္ျဖန္႕ျဖဴးမႈစရိတ္က ၂၇% အထိ ပိုမိုကုန္က်ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။
.
.
နိဂံုး
ျမန္မာႏိုင္ငံက ၾကြယ္၀တဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို ေရရွည္အတြက္ ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံဖို႕ ကူညီမဲ့ေခ်းေငြမ်ားစြာ လိုေနပါတယ္။ ေက်ာက္မီးေသြး ဓါတ္အားေပးရံုမ်ား တည္ေဆာက္တဲ့ ထိုင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားကုမၸဏီမ်ားရဲ့ စာခ်ဳပ္မ်ားကလည္း ေရရွည္မွာ လွ်ပ္စစ္ ေစ်းၾကီးသြားႏိုင္တဲ့ မမွ်တတဲ့ စာခ်ဳပ္မ်ားျဖစ္ဖို႕မ်ားပါတယ္။ ဓါတ္ေငြ႕၊ အယ္အင္ဂ်ီ ဓါတ္အားစက္ရံုမ်ား တည္ေဆာက္ျခင္းလဲ ရင္းႏွီးေငြလိုပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားက လွ်ပ္စစ္၀ယ္ယူျခင္းက ေဘးအကင္းဆံုး ယာယီအေျဖျဖစ္ပါတယ္။
.
လွ်ပ္စစ္၀ယ္ယူဖို႕ အာစီယံ မဟာဓါတ္အားလိုင္း ပံုကို ၾကည့္လိုက္ရင္၊ ထိုင္း-ျမန္မာ မိုင္၂၀၀ ေလာက္ပဲ သြယ္တန္းဖို႕လိုတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ US$ 192 millions ကုန္က်ပါမယ္။ အေထြေထြစရိတ္ ၂၇% (US$ 52 million) ကုန္တယ္ပဲ ထားလိုက္။ US$ 244 million ကုန္ပါမယ္။ ABB ပစၥည္းေတြ သံုးျပီး၊ အေမရိကန္ နည္းပညာသံုးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုပ္နည္းပညာနဲ႕ မဟာဓါတ္အားလိုင္းဆိုရင္လဲ အတူတူပဲကုန္မွာပါ။ ေခ်းေငြ အတိုးမ်ားျပီး၊ ျမန္မာ အလုပ္သမား၊ တက္ကနီရွင္ေတြ အလုပ္မရတာပဲ အဖတ္တင္ပါမယ္။
.
ဒါေၾကာင့္ ထိုင္း-ျမန္မာ မဟာဓါတ္အားလိုင္း အျမန္ဆြဲဖို႕ ျမန္မာအစိုးရ ျပင္ဆင္ေနျပီဆိုရင္၊ လွ်ပ္စစ္၀န္ၾကီးဌာန ကိုင္တြယ္တာထက္၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားကို မိုဘိုင္းဖုန္းေအာ္ပေရတာ (တယ္လီေနာ နဲ႕ ေအာ္ရီဒူး ေရြးသလို) ႏိုင္ငံျခားလွ်ပ္စစ္ကုမၸဏီကိုပဲ မဟာဓါတ္အားလိုင္းအလုပ္တင္ဒါကို ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္ ခင္ဗ်ား။

ေဇာ္ေအာင္ (မံုရြာ)
၅.ၾသဂုတ္.၂၀၁၇
.
.
.
ကိုးကားဆိုဒ္မ်ား
၁။ Black & Veatch ကုမၸဏီ မဟာဓါတ္အားလိုင္းကုန္က်စရိတ္ စာတန္း။
https://www.wecc.biz/Reliability/2014_TEPPC_Transmission_CapCost_Report_B+V.pdf

၂။ မဟာဓါတ္အားလိုင္း လွ်ပ္စစ္ပို႕လႊတ္ျခင္း
https://en.wikipedia.org/wiki/Electric_power_transmission

   ပံု-၂  အာစီယံ လွ်ပ္စစ္ပါ၀ါဂရစ္

    ပံု-၃  ျမန္မာပါ၀ါဂရစ္ (၂၀၁၂)

     ပံု-၄  ေျမေရာ္ေၾကးေငြ @ ေျမငွားခေစ်းႏႈန္း ၂၀၁၅