သတိထားလုပ္ေဆာင္သင့္သည့္ ပီပီပီမ်ား
ခိုင္၀င္း
ပီပီပီ(public-private partnership) အစီအစဥ္ျဖင့္ ဟဲဟိုး၊ ေကာေသာင္းႏွင့္ေမာ္လၿမိဳင္ေလဆိပ္မ်ား အဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္းႏွင့္ေလဆိပ္၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ရန္ ျပည္တြင္းႏွင့္ျပည္ပကုမၸဏီ မ်ားပူးေပါင္းဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ကုမၸဏီအုပ္စုမ်ားထံမွတင္ဒါေခၚယူရန္ အီးအိုအိုင္ဟုေခၚသည့္ (expression of interest) စိတ္ပါ၀င္စားေၾကာင္းအဆိုတင္ရန္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ဆက္သြယ္ေရး၀န္ႀကီး႒ာနေအာက္ရွိ ေလေၾကာင္းၫႊန္ၾကားမႈဦးစီး႒ာန၏ ဖိတ္ေခၚ ေၾကာ္ျငာကို ၂၀၁၇ခုႏွစ္ၾသဂုတ္လ၂၈ရက္ ရက္စြဲျဖင့္ထုတ္ေဝသည့္ ေၾကးမုံသတင္းစာတြင္ ဖတ္ရႈ လိုက္ရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ႀကီးမားသည့္ အေျခခံအေဆာက္အုံလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းရန္ ပီပီပီမ်ားသည္ အေရး ပါသည့္ အခန္းက႑မွာရွိေနသည္။ အစိုးရဘ႑ာေငြႏွင့္ႏိုင္ငံတကာအေထာက္အပံ့မ်ားက ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံအေဆာက္အအုံလိုအပ္ခ်က္ကို မည္သို႔မွ်မျဖည့္ဆည္းႏိုင္ေခ်။ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ (ေအဒီဘီ)၏ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ အာရွႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရးအလားအလာသုံးသပ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပို႔ေဆာင္ေရးက႑ကိုအဆင့္ျမႇင့္တင္ရန္ အေမရိကန္ေဒၚလာဘီလီယံ၆၀ခန္႔ကို ၂၀၁၆-၂၀၃၀ခုႏွစ္အတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသြားရန္လိုအပ္သည္ဟုေရးသားထားသည္။ ႏွစ္စဥ္ဂ်ီဒီပီ၏ ၃-၄ရာခိုင္ႏႈန္း ပို႔ေဆာင္ေရးက႑တြင္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္လိုအပ္သည္ဟုေဖၚျပခဲ့သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ား အတြင္းက ပို႔ေဆာင္ေရးက႑တြင္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈသည္ ဂ်ီဒီပီ၏၁ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္သာ ရွိသည္ဟုလည္း အဆိုပါအစီရင္ခံစာ၌ေဖၚျပထားသည္။ ထိုကဲ့သို႔ ပို႔ေဆာင္ေရးက႑တြင္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းျဖင့္ သယ္ယူပို႔ ေဆာင္ေရးစရိတ္ သုံးပုံတစ္ပုံခန္႔ သက္သာသြားမည္ဟုလည္းဆိုထားသည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈမ်ား အေျခခံအေဆာက္အအုံက႑အတြင္းစီး၀င္ျခင္းျဖင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္သည့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာမည္ျဖစ္သလို စီးပြားေရး ဦးေမာ့လာမႈကိုလည္းမ်ားစြာအေထာက္အကူျဖစ္ႏိုင္သည္။ ေလဆိပ္အဆင့္ျမႇင္တင္ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ စီမံခ်က္မ်ားမွ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ေျမာက္ျမားစြာကို ဖန္တီးေပးႏိုင္လိမ့္မည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ေနျပည္ေတာ္တြင္က်င္းပခဲ့သည့္ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးဖိုရမ္၌လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ပီပီပီမ်ားသည္ အေရးပါသည့္ အခန္းက႑မွာ ရွိေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားေဆြးေႏြးခဲ့သည္ကို ၾကားသိရသည္။
ပီပီပီတိုင္းေအာင္ျမင္သည္လား၊ ပီပီပီတိုင္းအမ်ားျပည္သူအတြက္အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစသည္လား
ပီပီပီတိုင္းေအာင္ျမင္သည္ေတာ့မဟုတ္ပါ။ ပီပီပီတိုင္းအမ်ားျပည္သူအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစသည္ ေတာ့မဟုတ္ပါ။ ပီပီပီမ်ားကို လက္မခံသင့္ေၾကာင္း၊ အစိုးရႏွင့္ပုဂၢလိကပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈမ်ား မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ရသနည္းဟုေသာေခါင္းစဥ္ျဖင့္ Public Services Inter- national (PSI) အဖြဲ႕မွထုတ္ျပန္သည့္ “Why Public Private Partnerships Don’t Work” အစီရင္ခံစာ၌ အင္တာဗ်ဴးေျဖၾကားသူတစ္ဦးက ေအာက္ပါအတိုင္းေျဖၾကားထားသည္ကိုေတြ႕ရသည္။
“If you’re a good public sector, you shouldn’t need PPPs. If you’re bad, you shouldn’t go near them.”
သင္တို႔၏ျဗဴ႐ိုကေရစီယႏၲရားသည္ ေကာင္းမြန္သည့္ျဗဴ႐ိုကေရစီယႏၲရားျဖစ္လွ်င္ ပီပီပီမ်ားကို မလိုအပ္သင့္။ သင္တို႔၏ျဗဴ႐ိုကေရစီယႏၲရားသည္ မေကာင္းမြန္သည့္ျဗဴ႐ိုကေရစီယႏၲရား ျဖစ္လွ်င္လည္း ပီပီပီမ်ားကို မလုပ္ေဆာင္သင့္ဟုေျဖၾကားထားသည္။
ဆိုလိုသည္မွာ စြမ္းေဆာင္ရည္ရွိသည့္ ျဗဴ႐ိုကေရစီယႏၲရားအေနျဖင့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံဆိုင္ရာ စီမံကိန္းႀကီးမ်ားကိုအေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္႐ြက္ရန္ ပုဂၢလိကျဖင့္ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ရန္မလို။ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် လိုအပ္သည့္ ေငြအရင္းအႏွီးကို အစိုးရမွပင္ တိုက္႐ိုက္ ေခ်းငွား၍ေသာ္၄င္း သို႔တည္းမဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘတ္ဂ်က္ ေငြလုံးေငြရင္းအသုံးစရိတ္ျဖင့္ေသာ္၄င္း ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္သည္။ တဖန္ ျဗဴ႐ိုကေရစီယႏၲရား၌ စီမံခန္႔ခြဲမႈ စြမ္းေဆာင္ရည္မရွိပါကလည္း ပီပီပီမ်ားကို မလုပ္ေဆာင္သင့္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ပီပီပီခ်ဳပ္ဆိုသည့္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား၊ စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ ရႈပ္ေထြးလွၿပီး ႏွစ္ရွည္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုလုပ္ကိုင္သည့္ ပီပီပီမ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲရန္ ခက္ခဲလွေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံမ်ားစြာ၌လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ပီပီပီမ်ားစြာရွိေနသျဖင့္ အထက္ပါကဲ့သို႔ ပီပီပီမ်ားကို မေထာက္ခံသူမ်ား၏ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးမႈမ်ားကို ကြၽႏ္ုပ္တို႔အေနျဖင့္ အေလးအနက္ျပဳသင့္သည္။ ပီပီပီမ်ားတြင္ လန္ဒန္ေျမေအာက္ရထားစီမံကိန္း (Metronet London)၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ နယူး ေဒလီေလဆိပ္သစ္ႏွင့္ယင္းအားခ်ိတ္ဆက္ထားသည့္ အျမန္ရထား ေဒလီမက္ထ႐ို (Delhi Metro) စီမံကိန္း၊ မဂၢာ၀ပ္၄၀၀၀ေက်ာ္ထုတ္လုပ္မည့္ တာတာ(TaTa)အုပ္စု၏ ဂူဂ်ာရက္ျပည္နယ္၌ အေကာင္အထည္ေဖၚသည့္ ေက်ာက္မီးေသြးသုံးလွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္းမ်ားသည္ ထင္ရွားေသာ မေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ပညာရွင္မ်ား၏စာတမ္းမ်ားတြင္ ပီပီပီမ်ား၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ကိုးကားေဆြးေႏြးရာ၌ ယင္းတို႔ကိုေဖၚျပေလ့ရွိသည္။ လက္တင္အေမရိက တိုက္ရွိ ခ်ီလီ၊ပီယူးႏွင့္ကိုလံဘီယာႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း အေဝးေျပးလမ္းစီမံကိန္းမ်ားအတြက္ ပုဂၢလိက ျဖင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ ပီပီပီ အေျမာက္အျမားကို ျပန္လည္ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းခဲ့ရၿပီး ၄င္းတို႔၏အစိုးရမ်ား အေနျဖင့္ ျပန္လည္ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈမ်ားအတြက္ အပိုဘ႑ာေငြမ်ားစြာသုံးစြဲခဲ့ရသည္။ အလားတူပင္ ဥေရာပရွိ ေပၚတူဂီႏွင့္ဆိုက္ပရပ္စ္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း မေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီမ်ားစြာရွိခဲ့သည္။ အေမ ရိကန္ႏိုင္ငံ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕တြင္ ယာဥ္ရပ္နားစခန္းမ်ားကို ပုဂၢလိကသို႔ ၇၅ႏွစ္ ႏွစ္ရွည္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆို လႊဲေျပာင္းေပးအပ္လိုက္ျခင္းျဖင့္ ယာဥ္ရပ္နားခမ်ား အဆမတန္ျမင့္တက္သြားခဲ့သလို ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕မွလည္း ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ နစ္နာဆုံးရႈံးခဲ့သည္။ ပုဂၢလိကကုမၸဏီသာ ေဒၚလာသန္းရာေထာင္ခ်ီ အက်ိဳးအျမတ္ရရွိသြားခဲ့သည္။
ထိုေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း မေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီ (ဘီအိုတီဟု လူသိမ်ား)မ်ား အမ်ားအျပား ရွိေနသျဖင့္ လက္ရွိအစိုးရအေနျဖင့္ ပုဂၢလိကႏွင့္ပူးေပါင္း၍ ပီပီပီမ်ားေဆာင္႐ြက္မည္ဆိုလွ်င္ ပီပီပီ၏ အားသားခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ႏွင့္ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ပီပီပီလုပ္ေဆာင္သင့့္ေၾကာင္းကို ဘက္စုံ ေဒါင့္စုံမွ တြက္ခ်က္စဥ္းစားၿပီးမွသာ အေကာင္အထည္ေဖၚသင့္သည္။
ပီပီပီဆိုသည္မွာ
ပီပီပီဆိုသည္ကို အလြယ္ေျပာရလွ်င္ ယခင္က အစိုးရတစ္ဦးတည္းကသာ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး ပုဂၢလိကအား ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခြင့္မျပဳခဲ့သည့္ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရး၊ ေလဆိပ္တည္ေဆာက္ျပဳျပင္အဆင့္ ျမႇင့္တင္ျခင္း၊ အေဝးေျပးလမ္းမ်ားတည္ေဆာက္ျခင္းအစရွိသည့္ ႀကီးမားသည့္ အေျခခံအေဆာက္ အအုံဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပုဂၢလိကအားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခြင့္ျပဳၿပီး လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးျခင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ ေလာပိတကဲ့သို႔ ဓါတ္အားထုတ္လုပ္သည့္စက္႐ုံမ်ား၊ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားျဖန္႔ျဖဴးသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္စက္႐ုံမ်ားအား ပုဂၢလိကသို႔အၿပီးလႊဲေျပာင္းေရာင္းခ်ျခင္း (သို႔) ႏွစ္ရွည္ ငွားရမ္းစာခ်ဳပ္မ်ားခ်ဳပ္ဆို၍ ပုဂၢလိကအားလုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳျခင္းတို႔ကိုေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ပီပီပီမ်ားကို ဘီအိုတီဟုသိသည္ကမ်ားသည္။ ပီပီပီဆိုသည္မွာ ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳလုပ္ျခင္း (privatization) ျဖင့္လည္း သက္ဆိုင္သည္။
ပီပီပီအေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ျခင္း၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ား
လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း၊ ေရျဖန္႔ျဖဴးေရး၊ လမ္းတံတားတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကဲ့သို႔ အေျခခံအေဆာက္အအုံဆိုင္ရာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားသည္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပမာဏ အလြန္အမင္း ႀကီးမား ၿပီး ၿပိဳင္ဆိုင္မႈအားနည္းကာ တစ္ဦးတည္းက လက္ဝါးႀကီးအုပ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္သျဖင့္ ယခင္ကအစိုးရတစ္ဦးကသာ ထိန္းခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္ရာမွ ပုဂၢလိကကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးလာ ျခင္းတြင္ အဓိက အေၾကာင္းရင္း(၂)ခုရွိသည္။
ပထမအေၾကာင္းရင္းမွာ အစိုးရမ်ား ဘ႑ာေငြ အက်ပ္အတည္းမ်ားျဖင့္ ရင္ဆိုင္လာရျခင္းႏွင့္ အေျခခံ အေဆာက္အအုံလိုအပ္ခ်က္မ်ား မ်ားျပားလာေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ လူဦးေရတိုးပြားလာမႈ၊ သုံးစြဲသူအသစ္ဦးေရးတိုးပြားလာမႈတို႔ေၾကာင့္လည္း လွ်ပ္စစ္အပါအ၀င္အေျခခံအေဆာက္အအုံ လို အပ္ခ်က္မ်ားသည္ တစ္ေန႔တျခား ႀကီးထြားလာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုလိုအပ္ခ်က္အသစ္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းရန္ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ ဘ႑ာ၀င္ေငြမရွိသည့္အျပင္ လက္ရွိေပးေဝေနသည့္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားကလည္း အရႈံးေပၚေနသည့္ ျပႆနာျဖင့္ ရင္ဆိုင္ေနရျခင္းေၾကာင့္ ပုဂၢလိက အားခြင့္ျပဳလာျခင္းျဖစ္သည္။ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအား ဆြဲေဆာင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ေလဆိပ္မြမ္းမံျပင္ဆင္ျခင္း စီမံကိန္းမ်ားတြင္လည္း လက္ရွိတည္ရွိေနသည့္ ဟဲဟိုး၊ေမာ္လၿမိဳင္၊ ေကာ့ေသာင္းေလဆိပ္မ်ားသည္ ေျပးလမ္းတိုးခ်ဲ႕ရန္လိုအပ္ျခင္း၊ ေခတ္မီေလေၾကာင္းအခ်က္ျပ စက္ကိရိယာမ်ားတပ္ဆင္ျခင္း၊ ေလဆိပ္အေဆာက္အအုံအား မြမ္းမံျခင္း (သို႔) အသစ္တိုးခ်ဲ႕ေဆာက္ လုပ္ျခင္းတို႔ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေနသည္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္လည္း လုံေလာက္သည့္ ဘ႑ေငြအသုံးစရိတ္မရွိျဖစ္ေနၿပီး ပုဂၢလိကအားဖိတ္ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားအား ပုဂၢလိကသို႔ ေရာင္းခ်ျခင္းျဖင့္လည္း အစိုးရမ်ားသည္ ဘ႑ာ၀င္ေငြ ရွာေဖြႏိုင္သည္။ ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳလုပ္ျခင္းမွ ရရွိလာသည့္ ဘ႑ာ၀င္ေငြမ်ားအား အျခား အစိုးရ အသုံးစရိတ္မ်ားအတြက္ သုံးစြဲႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳလုပ္လာျခင္းျဖစ္သည္။
ဒုတိယအေၾကာင္းရင္းမွာေတာ့ လက္ရွိႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား အရႈံးေပၚေနျခင္းျဖင့္ လည္းသက္ဆိုင္သည္။ အရႈံးေပၚရျခင္းသည္ စီမံခန္႔ခြဲမႈအားနည္းျခင္း၊ လက္ရွိလည္ပတ္ေနသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား၌လိုအပ္သည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအသစ္မ်ားမျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ စက္ကိရိယာအသစ္မ်ား မတပ္ဆင္ႏိုင္ျခင္းတို႔ျဖင့္ သက္ဆိုင္ေလသည္။ ဥပမာ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ လွ်ပ္စစ္ျဖန္႔ျဖဴးသည့္ ကုမၸဏီမ်ား အရႈံးေပၚေနျခင္းတြင္ လွ်ပ္စစ္ခိုးယူသုံးစြဲသူဦးေရးမ်ားျပားလာျခင္းေၾကာင့္ ဆုံးရႈံးသည့္ လွ်ပ္စစ္ ပမာဏ ႀကီးထြားလာျခင္းျဖင့္ သက္ဆိုင္ေလသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ လွ်ပ္စစ္ျဖန္႔ျဖဴးရာတြင္ လိုအပ္သည့္ စက္ပစၥည္းမ်ား မတပ္ဆင္ႏိုင္မႈေၾကာင့္ လမ္းခုလတ္၌ ဆုံးရႈံးရမႈမ်ား ဓါတ္အား ျပတ္ေတာက္မႈမ်ားျဖင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရသည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ပုဂၢလိကအား လႊဲေျပာင္းေပးျခင္းျဖင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ပိုမိုအားေကာင္းလာၿပီး လွ်ပ္စစ္သုံးစြဲသူမ်ားထံမွ ထိေရာက္စြာ မီတာခ ေကာက္ခံႏိုင္ျခင္း၊ ျပဳျပင္ထိန္သိမ္းရန္ လိုအပ္သည့္ေနရာမ်ား၌ ျပဳျပင္ထိန္သိမ္းျခင္းျဖင့္ လုပ္ငန္းထိေရာက္မႈႏွင့္ လုပ္ငန္း စြမ္းေဆာင္ရည္မ်ား တိုးျမင့္လာမည္ဟုေသာ ယူဆခ်က္ျဖစ္သည္။ လုပ္ငန္းစြမ္းေဆာင္ရည္ (Efficiency) တိုးျမင့္လာသျဖင့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ား သက္သာလာၿပီး ၀န္ေဆာင္မႈႏႈန္းထားမ်ားလည္း က်ဆင္းလာမည္ဟု ယူဆေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ နည္းပညာသစ္မ်ားကိုရွာေဖြျခင္းျဖင့္လည္းသက္ ဆိုင္သည္။ ျပည္တြင္းပုဂၢလိကကုမၸဏီႏွင့္ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုမၸဏီတို႔ ဖက္စပ္ေဆာင္႐ြက္ျခင္း ျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူထံမွနည္းပညာသစ္မ်ား ဆန္းသစ္တီထြင္မႈမ်ား (innovations)ရရွိ ႏိုင္သည့္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္လည္း ပီပီပီမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေလဆိပ္စီမံကိန္းမ်ားတြင္လည္း ေခတ္မီေလဆိပ္တည္ေဆာက္ျပဳျပင္ျခင္းႏွင့္ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ၀န္ ေဆာင္မႈေပးျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အစိုးရ၌ နည္းပညာအားနည္းခ်က္မ်ားရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားကို ဖိတ္ေခၚရန္ျပင္ဆင္ျခင္းျဖစ္သည္။
အက်ဥ္းခ်ဳပ္တင္ျပရလွ်င္ မိမိႏိုင္ငံလိုအပ္သည့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ားအတြက္ ပုဂၢလိက၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကိုရယူရန္ႏွင့္ အစိုးရ၌မရွိသည့္ နည္းပညာႏွင့္ဆန္းသစ္တီထြင္မႈမ်ားကို ပုဂၢလိကထံမွ ရယူျခင္းျဖင့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ႏွင့္ကုန္က်စရိတ္မ်ား သက္သာလာၿပီး ႏႈန္းထားမ်ားလည္းက်ဆင္းလာရန္ အဓိကရည္႐ြယ္ခ်က္၂ခုျဖင့္ ပီပီပီမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုေၾကာင့္ ပီပီပီမ်ား အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ ဆုံးျဖတ္သည့္အခါ အစိုးရအေနျဖင့္ ထိုရည္႐ြယ္ခ်က္ ၂ခ်က္အား မ်က္ေျခမျပတ္သင့္ေပ။
ပီပီပီ၏ စိန္ေခၚမႈမ်ား
အစိုးရႏွင့္ပုဂၢလိကပူးေပါင္းၿပီး ပီပီပီမ်ားကို ႏွစ္ရွည္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုလုပ္ကိုင္သည့္အခါ ႏွစ္ဦးစလုံးတြင္ ဆုံးရႈံးနစ္နာႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ားရွိၾကသည္။ အစိုးရႏွင့္ျပည္သူ႔ဘ႑ာေငြေျမာက္ျမားစြာ ထိခိုက္ နစ္နာႏိုင္သကဲ့သို႔ ပုဂၢလိကအေနျဖင့္လည္း သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ဆုံးရႈံးနစ္နာႏိုင္သည္။ ပီပီပီမ်ား အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ ေခ်းေငြထုတ္ေပးထားသူမ်ားတြင္လည္း ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္ ရွိသည္။ အဆိုပါ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရယ္ (risks)မ်ားကို အစိုးရႏွင့္ပုဂၢလိကမွ မိမိတို႔ႏွင့္သက္ဆိုင္ရာ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္မ်ားကို မွ်ေဝယူမွသာ ေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီမ်ား ေပၚထြက္လာမည္ျဖစ္သည္။ အထက္ေဖၚျပပါ မေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီမ်ားတြင္ တာတာ၏ ေက်ာက္မီးေသြးသုံးလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမွလႊဲၿပီး က်န္ပီပီပီမ်ား၌ အစိုးရဘက္မွနစ္နာခဲ့သည္ကမ်ားသည္။ တာတာစီမံကိန္းတြင္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္မထားဘဲ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမွ ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ရန္ တင္သြင္းရသည့္ ေက်ာက္မီးေသြးေစ်းႏႈန္းျမင့္တက္သြားျခင္းေၾကာင့္ တာတာကုမၸဏီအေနျဖင့္ ဆုံးရႈံးမႈ မ်ားျဖင့္ရင္ဆိုင္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။
ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္မ်ား၏ အဓိက အေၾကာင္းရင္း၂ခုမွာ ႏွစ္ရွည္စာခ်ဳပ္မ်ား၏ အနာဂတ္ကို တင္ႀကိဳမခန္႔မွန္းႏိုင္မႈေၾကာင့္ ေရွ႕ျဖစ္လာႏိုင္သည့္ အေျခအေနအကုန္လုံး ထည့္သြင္း စဥ္းစား၍ ေရးဆြဲထားသည့္ စာခ်ဳပ္မ်ားမဟုတ္ျခင္း (incompleteness)ႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြားအုပ္စုတစ္ခု၏ ထိန္းခ်ဳပ္အျမတ္ထုတ္ျခင္း(capture)တို႔ျဖစ္သည္။ ယင္းအဓိကအေၾကာင္းရင္း၂ခုသည္လည္း အေျခခံ အေဆာက္အအုံဆိုင္ရာ ပီပီပီမ်ား၏ သေဘာသဘာျဝဖင့္လည္းသက္ဆိုင္သည္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္၊ အေဝးေျပးလမ္း၊ ၿမိဳ႕သစ္စီမံကိန္း၊ ေလဆိပ္အသစ္ (သို႔) လက္ရွိေလဆိပ္အားအဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္း အစရွိသည့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံဆိုင္ရာစီမံကိန္းမ်ားသည္ အရင္းအႏွီးႀကီးမားၿပီး ႏွစ္ရွည္ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈကိုျပဳလုပ္ရသည္။ ထိုျပင္အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ားသည္ တည္ေဆာက္ၿပီး အဆင္မေျပ၍ ေျပာင္းေ႐ႊ႕သြားလို႔လည္းမျဖစ္ႏိုင္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ပုဂၢလိကဘက္တြင္ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္မ်ားစြာရွိသကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဘက္တြင္လည္း ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕ယာဥ္ရပ္နားစခန္းမ်ားကဲ့သို႔ ပုဂၢလိကအက်ိဳးစီးပြား၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကိုခံရပါက ယင္းတို႔အတြက္သာ အက်ိဳးရွိမည့္ တဘက္သတ္ စာခ်ဳပ္မ်ားခ်ဳပ္ဆိုမိၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ထိခိုက္ဆုံးရႈံးျခင္းကို ခံစားရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔တည္းမဟုတ္ တရား႐ုံးတြင္ ပုဂၢလိကအား နစ္နာေၾကးသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေပး၍ေျဖရွင္းရမည္။ အထက္ေဖၚျပပါ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္မ်ား၏ အဓိကအခ်က္၂ခ်က္အား မတင္ျပမီ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္မ်ားကို တင္ျပလိုပါသည္။
ပီပီပီမ်ားကို အမ်ားအားျဖင့္ ဘီအိုတီ(Build-Operate-Transfer:BOT)ဟုလူသိမ်ားၾကသည္။ ဘီအိုတီ မ်ား၏ အထက္ေဖၚျပပါ သေဘာသဘာ၀မ်ားေၾကာင့္ ယင္းတို႔၏ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈပုံစံကလည္း ပုံမွန္ ကုမၸဏီမ်ား၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပုံစံျဖင့္လည္းမတူညီ။ ျမစ္ဆုံကဲ့သို႔ ဘီအိုတီစီမံခ်က္၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပုံစံမွာ မိခင္ကုမၸဏီ၏အစုရွယ္ယာႏွင့္ပိုင္ဆိုင္မႈတို႔အားမထိခိုက္ေစရန္ စီမံခ်က္အတြက္ သီးျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္သည့္ ကုမၸဏီတစ္ခုထူေထာင္လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ၿပီးလွ်င္ အစုရွယ္ရာထည့္၀င္မႈမွာ ၂၅ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာရွိၿပီး က်န္လိုအပ္သည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၇၅ရာခိုင္ႏႈန္းအား ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကး ေစ်းကြက္မွေခ်းယူေလ့ရွိသည္။ တနည္းအားျဖင့္ဆိုရလွ်င္ equityထည့္၀င္မႈနည္းၿပီး ေခ်းေငြ မ်ားသည့္ highly leveraged ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပုံစံျဖစ္သည္။ ထိုျပင္ မိခင္ကုမၸဏီျဖင့္ မသက္ဆိုင္သျဖင့္ ေခ်းေငြေပးအပ္သူမ်ားအတြက္လည္း ႏွစ္စဥ္အတိုးႏွင့္အရင္း ျပန္လည္ရရွိမႈသည္ စီမံခ်က္တစ္ခု တည္းျဖင့္သာသက္ဆိုင္သည္။ စီမံခ်က္မွခန္႔မွန္းထားသည့္ ႏွစ္စဥ္၀င္ေငြမရရွိပါက ေခ်းေငြမ်ား ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္ရွိသည္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈတစ္ခုလုံးသည္ စီမံခ်က္ေအာင္ျမင္မႈအေပၚ လုံး၀တည္မွီေနသည္။ အႏၲရာယ္ေလွ်ာ့နည္းရန္ risk diversification လုပ္မရေခ်။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ စီမံခ်က္ ဘ႑ာေငြရွာေဖြမႈ (project finance)ႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္မ်ား ေလွ်ာ့ခ်ေရးသည္ ဘီအိုတီ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားအတြက္ အဓိကက်သည္။
စီမံခ်က္ကာလတေလွ်ာက္လုံးတြင္ႀကဳံရႏိုင္သည့္ ဆုံးရႈံးႏိုင္မႈမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္းခြဲျခားသတ္မွတ္ ႏိုင္သည္။
၁။ စီမံခ်က္အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ စတင္ျပင္ဆင္မႈႏွင့္ တည္ေဆာက္ေရးကာလ (development and construction)
၂။ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ျခင္းႏွင့္ ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္ျခင္း (operation and maintenance)
၃။ ဘ႑ေငြေၾကးဆိုင္ရာ (financial)
၄။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ဥပေဒဆိုင္ရာ (political and legal)
၅။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ (environmental)
၆။ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ကဲ့သို႔ေသာ တင္ႀကိဳမွန္းဆ၍မရသည့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ား (force majeure)
ေခ်းေငြထုတ္ေပးသူမ်ားႏွင့္အျခားေသာရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားအေနျဖင့္ မိခင္ကုမၸဏီ၏ လုပ္ငန္းအသီး သီးမွရရွိသည့္၀င္ေငြျဖင့္ မသက္ဆိုင္ဘဲ စီမံခ်က္မွရရွိမည့္ ၀င္ေငြတခုတည္းအေပၚ မွီခိုအားထားေနရ ျခင္းသည္ အႏၲရာယ္မ်ားလြန္းလွသည္။ စီမံံခ်က္ျဖစ္သည့္အတြက္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံခ်က္မ်ိဳးတြင္ ၀င္ေငြသည္ စီမံခ်က္တည္ေဆာက္ေရးကာလၿပီး၍ လုပ္ငန္းလည္ပတ္မွသာ စတင္ရရွိမည္ ျဖစ္သည္။ တည္ေဆာက္ေရးကာလသည္ အေရးႀကီးဆုံးအပိုင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ ျမစ္ဆုံကဲ့သို႔ ရပ္ဆိုင္းခံထားရျခင္း၊ ကုန္က်စရိတ္ ခန္႔မွန္းသည္ထက္ ပိုကုန္ျခင္း၊ ကြန္ထရက္တာမွ သတ္မွတ္ အခ်ိန္အတြင္း ၿပီးစီးေအာင္ မေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ျခင္းႏွင့္ နည္းပညာအလြဲအေခ်ာ္မ်ားေၾကာင့္ ခန္႔မွန္းထား သည့္ ပမာဏအတိုင္း မထြက္ရွိျခင္းတို႔ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ေဆာက္လုပ္ေရးကာလ၌ စီမံခ်က္အတြက္ ေျမယာသိမ္းဆည္းရမႈမ်ားရွိႏိုင္ၿပီး အစိုးရ၏ တိက်ခိုင္မာသည့္ ဥပေဒမ်ား၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား မရွိျခင္းက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို တည္ေဆာက္ေရးကာလ၌ပင္ မ်ားစြာထိခိုက္သြားႏိုင္သည္။
ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီးသြားၿပီး လုပ္ငန္းလည္ပတ္သည့္အဆင့္တြင္လည္း အခက္အခဲမ်ားစြာႀကဳံေတြ႕ရ ႏိုင္သည္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံခ်က္မ်ိဳးတြင္ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ရန္ ေလာင္စာဆီမလိုေသာ္လည္း တာတာကဲ့သို႔ ေက်ာက္မီးေသြးလွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ေရးစီမံခ်က္တြင္ ျပည္ပမွတင္သြင္းရမည္ ဆိုပါက တင္သြင္းမည့္ေက်ာက္မီးေသြးေစ်းႏႈန္းတည္ၿငိမ္ေရးသည္ လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈအတြက္ အင္မတန္အေရးႀကီးသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ထုတ္လုပ္ၿပီးလွ်င္လည္း အစိုးရဘက္မွ ထြက္ရွိသည့္ ပမာဏ၏ ရာခိုင္ႏႈန္း အမ်ားစုကို ၀ယ္ယူမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အာမခံခ်က္ေပးရမည္။ ဓါတ္အားစက္႐ုံမွ ဓါတ္အားမ်ားထြက္လာေသာ္လည္း အဆိုပါဓါတ္အားမ်ားကို ပို႔လႊတ္ရန္ႏွင့္ျဖန္႔ျဖဴးရန္ သြယ္တန္း ထားသည့္ ဓါတ္အားလိုင္းမ်ားမရွိပါက လုပ္ငန္းလည္ပတ္ရန္ အခက္အခဲမ်ားစြာရွိႏိုင္သည္။ ထိန္းသိမ္း ျပဳျပင္ရာတြင္လည္း အလားတူ အခက္အခဲမ်ားရွိႏိုင္သည္။
ဘ႑ာေငြေၾကးဆိုင္ရာ အႏၲရာယ္မွာလည္း ႀကီးမားလွသည္။ လွ်ပ္စစ္ကဲ့သို႔ေသာ အေျခခံအေဆာက္ အအုံဆိုင္ရာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈတြင္ ၀န္ေဆာင္မႈအတြက္ အခြန္မီတာခမ်ားကို ျပည္တြင္းသုံးေငြျဖင့္သာ ေကာက္ခံရသည္။ သို႔ေသာ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူသည္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္လိုအပ္သည့္ စက္ယႏၲရားမ်ား အပါအ၀င္ အျခားလိုအပ္ခ်က္အားလုံးကို အမ်ားအားျဖင့္ အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ေပးေခ်ရသလို ယူထားသည့္ ေခ်းေငြမ်ားႏွင့္အတိုးတို႔ကို အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္သာ ေပးဆပ္ရမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အစိုးရျဖင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုရာတြင္ ေဒၚလာႏႈန္းသတ္မွတ္ခ်ဳပ္ဆိုမည္ျဖစ္သည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ျပည္တြင္းသုံးေငြတန္ဘိုးက်ဆင္းသြားပါက အစိုးရအေနျဖင့္ အရႈံးေပၚမည္ျဖစ္သည္။ ေငြတန္ဘိုး က်ေလအရႈံးမ်ားေလျဖစ္မည္။ ေငြတန္ဘိုးက်ျခင္းေၾကာင့္ အစိုးရအေနျဖင့္ ဗဟိုဘဏ္မွ ေခ်းေငြမ်ား တိုးယူလွ်င္လည္း ေငြေၾကးေဖါင္းပြမႈျဖစ္ေစၿပီး မက္ခ႐ိုစီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ထိခိုက္ႏိုင္သည္။ မတည္ၿငိမ္မႈေၾကာင့္ ေငြတန္ဘိုးက်ေလ ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ ဘီအိုတီမ်ားအတြက္ ေပးေခ်ရာတြင္ အရႈံးမ်ားေလျဖစ္ၿပီး မက္ခ႐ိုစီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ပိုထိခိုက္ေလျဖစ္ႏိုင္သည္။ ထိုအတြက္ ေၾကာင့္လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားသည္ အစိုးရအဖြဲ႕၏ ႏိုင္ငံစီးပြားေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈ စြမ္းရည္ကို စဥ္ဆက္မျပတ္ သုံးသပ္ေလ့ရွိသည္။ ထိုျပင္ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးေစ်းကြက္မွလည္း ေခ်းေငြေတာင္းခံရာ၌ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားရွိသည္။ တတိယႏိုင္ငံအမ်ားစု၏ ေခ်းေငြထုတ္ေပးရန္ အဆင့္အတန္းသတ္မွတ္ခ်က္သည္ နိမ့္က်သည္။ ဥပမာ ေအေအ၊ဘီဘီ၊စီဟု ရွိလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံလို တတိယႏိုင္ငံအတြက္ အဆင့္အတန္းသတ္မွတ္ခ်က္ပင္ မရွိျဖစ္ႏိုင္သည္။ ထိုအခါ အႏၲရာယ္မ်ားသည့္ ေရရွည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဟုသတ္မွတ္ၿပီး ထိုအႏၲရာယ္အတြက္ အတိုးႏႈန္း သာမန္ေခ်းေငြထက္ ပိုမိုေကာက္ယူသည္။ ယင္းကို risk premium ဟုေခၚသည္။ ထိုအခါမွာ စီမံခ်က္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈသည္လည္း အတိုးႏႈန္းျမင့္မားသည္ႏွင့္အမွ် အရင္းအႏွီးပိုမိုႀကီးမားသြားသည္။ တဖန္ ထိုသို႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏႀကီးမားသြားသည့္အတြက္ ေကာက္ခံရမည့္ အခြန္မီတာႏႈန္းထား မ်ားသည္လည္း ျမင့္တက္သြားမည္ျဖစ္သည္။ ထပ္မံၿပီး အခြန္မီတာႏႈန္းထားမ်ား တိုးျမႇင့္ေကာက္ခံ သည့္အတြက္ ျပည္သူလူထုမွလည္း ယခင္ကေပးေနက်ထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ျမင့္တက္သြားပါက မေက်မနပ္ ျဖစ္ၿပီး ဆူပူဆႏၵျပမႈမ်ားျဖစ္ပြားႏိုင္သည္။ ထိုအခါအဆိုးသံသရာလည္ေတာ့သည္။
အခြန္မီတာႏႈန္းထားမ်ားျမင့္တက္မႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မႈမ်ားျဖစ္ပြားလွ်င္လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈကို ထိခိုက္နစ္နာႏိုင္ေလသည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားသည္ ယခင္က လွ်ပ္စစ္အပါအ၀င္ ၀န္ေဆာင္မႈ အမ်ားစုကို ႏိုင္ငံေတာ္မွ အရႈံးခံျဖန္႔ျဖဴးေပးေနသည့္ သမိုင္းေၾကာင္းရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ယေန႔ထက္တိုင္ေအာင္ လွ်ပ္စစ္ကို ႏိုင္ငံေတာ္မွ အရႈံးခံ ထုတ္လုပ္သြယ္တန္းျဖန္႔ျဖဴးေပးေနရသည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ျပည္သူအမ်ားစုသည္ အခြန္မီတာႏႈန္းမ်ားတက္မည္ဆိုလွ်င္ ေဒါသတႀကီး ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပတတ္က်သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားေနျခင္း (သို႔) ျဖစ္ပြားရန္ အလားအလာရွိျခင္း၊ အျခားလူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ပြားေနသည့္ (သို႔) ျဖစ္ပြားႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူအမ်ားစုက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ ၀န္ေလးတတ္ၾကသည္။ အျမတ္အစြန္းမ်ားမ်ား အတိုးႏႈန္းျမင့္ျမင့္မားမား ရရွိမွသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံက်မည္ျဖစ္သည္။ ထိုျပင္ တတိယႏိုင္ငံ အမ်ားစုတြင္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ဆက္ဆံရန္၊ ႏိုင္ငံတကာမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား လြယ္ကူစြာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ခိုင္မာသည့္ ဥပေဒမ်ားမရွိျခင္းကလည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားကို လက္တြန္႔ေစသည္။
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ား၏ ေတာင္းဆိုမႈမ်ား၊ ႏိုင္ငံ၏ သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္ဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား တိက်ခိုင္မာမႈမရွိျခင္းက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူကို မ်ားစြာထိခိုက္ေစ ႏိုင္သည္။ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံသူအပိုင္းမွလည္း ႏိုင္ငံတကာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္စံႏႈန္းမ်ား အတိုင္း လိုက္နာက်င့္သုံးသင့္သည္။
ေနာက္ဆုံး ဘီအိုတီ စီမံခ်က္မ်ား အႏၲရာယ္ကေတာ့ သဘာဝေဘးကဲ့သို႔ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ က်ေရာက္ ႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ပါသည္။ စီမံခ်က္တည္ရွိသည့္ေနရာတြင္ ေရႀကီးျခင္း၊ ေျမငလ်င္လႈပ္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရွိမရွိကို ႀကိဳတင္တိုင္းတာေလ့လာထားရန္လိုအပ္သည္။
ထိုသို႔ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္မ်ားစြာရွိသည့္ ပီပီပီ ဘီအိုတီမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရာ၌ စာခ်ဳပ္မ်ား၏ မျပည့္စုံမႈ (incompleteness)ႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြားအုပ္စုတစ္ခု၏ထိန္းခ်ဳပ္မႈ(capture)မႈကို စနစ္တက် ေျဖရွင္းႏိုင္မွသာ အစိုးရ-ပုဂၢလိကႏွင့္ ျပည္သူအားလုံးအက်ိဳးရွိၿပီး ေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီမ်ားေပၚထြက္လာမည္ျဖစ္သည္။
အနာဂတ္ကို တင္ႀကိဳမခန္႔မွန္းႏိုင္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည့္ ဆုံးရႈံးမႈမ်ားသည္ အစိုးရေပၚ က်ေရာက္ႏိုင္သလို ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူအေပၚလည္း က်ေရာက္ႏိုင္သည္။ ဥပမာ လွ်ပ္စစ္မီတာ ေစ်းႏႈန္းမ်ားကို တသမတ္တည္း သတ္မွတ္ထားမႈေၾကာင့္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမွ တင္သြင္းရသည့္ ေက်ာက္မီးေသြးေလာင္စာေစ်းႏႈန္း ျမင့္တက္သြားျခင္းေၾကာင့္ တာတာကုမၸဏီ ဆုံးရႈံးမႈမ်ား ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ ရသည္။ တဘက္တြင္လည္း ေက်ာက္မီးေသြးေစ်းႏႈန္းမ်ား စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုစဥ္ကထက္ အဆမတန္ က်ဆင္းသြားခဲ့ပါကလည္း တာတာကုမၸဏီအေနျဖင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ စာခ်ဳပ္သက္တမ္းကာလ တေလွ်ာက္ အျမတ္ေငြမ်ားစြာရရွိမည္ျဖစ္ၿပီး ျပည္သူမ်ားကိုယ္စား တာတာကုမၸဏီမွ လွ်ပ္စစ္၀ယ္ယူ ျဖန္႔ျဖဴးသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွာေတာ့ ျမင့္မားသည့္ လွ်ပ္စစ္မီတာႏႈန္းထားခမ်ားျဖင့္ ေပးေခ် ေနရမည္ျဖစ္သည္။ အလားတူ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးအေျခအေနေၾကာင့္ လွ်ပ္စစ္လိုအပ္ခ်က္ က်ဆင္း သြားေနခ်ိန္ အစိုးရအေနျဖင့္ စာခ်ဳပ္ထဲတြင္ ထြက္ရွိသည့္ဓါတ္အားအားလုံးကို ၀ယ္ယူမည္ဟု ခ်ဳပ္ဆို ထားပါက တိုင္းျပည္စီးပြားေရးက်ဆင္းသျဖင့္ ဘ႑ာေငြေၾကး အက်ပ္အတည္း ႀကဳံေတြ႕ေနရ ေသာ္လည္း မလိုအပ္သည့္ လွ်ပ္စစ္မ်ားကို ဆက္လက္၀ယ္ယူေနရမည္။ ေလဆိပ္၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ထားသကဲ့သို႔ ျဖစ္မလာပါက အသစ္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ေလဆိပ္သို႔ ေလယာဥ္ႏွင့္ခရီးသည္ ၀င္ေရာက္ထြက္ခြာမႈႏႈန္း မ်ားစြာ က်ဆင္းသြားပါက ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံသူအေနျဖင့္ ခန္႔မွန္းထားသေလာက္ ၀င္ေငြမရရွိဘဲ ဘ႑ာေငြ အခက္အခဲမ်ားျဖင့္ ရင္ဆိုင္ရႏိုင္သည္။ အစိုးရဘက္မွလည္း အနည္းဆုံး ၀င္ေငြမည္မွ်ရရွိရမည္၊ မ၀င္ပါက ႏိုင္ငံေတာ္မွ လိုအပ္သည့္ ပမာဏကို က်ခံမည္ဆိုသည့္ အပိုဒ္မ်ိဳး စာခ်ဳပ္တြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုးမိပါက ႏိုင္ငံေတာ္ဘတ္ဂ်က္မွ ႏွစ္စဥ္ ပုဂၢလိကကုမၸဏီကို ေငြသန္းေပါင္းမ်ားစြား ေပးေခ်ေန ရမည္။ လ်င္ျမန္စြာေျပာင္းလဲေနသည့္ နည္းပညာကလည္း စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္မ်ားႏွင့္ ၀ယ္ယူသည့္ ႏႈန္းထားမ်ားအေပၚ မ်ားစြာသက္ေရာက္မႈရွိႏိုင္သည္။ ယခုပင္ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္သည္ ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေနၿပီျဖစ္သည္။ အစဥ္အၿမဲ ေက်ာက္မီးေသြးသည္ ေစ်းအခ်ိဳဆုံး ေလာင္စာမျဖစ္ႏိုင္။ ျပည္လည္ျဖည့္ၿဖိဳးစြမ္းအင္ဆိုင္ရာ နည္းပညာမ်ား အဆင့္ျမင့္လာသည္ႏွင့္အမွ် ယင္းမွထုတ္လုပ္သည့္ လွ်ပ္စစ္ေစ်းႏႈန္းမ်ားလည္း က်ဆင္းသြားမည္ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ကြၽႏ္ုပ္တို႔သည္ ေက်ာက္မီး ေသြးေလာင္စာမွ ထုတ္လုပ္သည့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကို ၀ယ္ယူရန္ စာခ်ဳပ္မ်ားခ်ဳပ္ဆိုထားပါက ေစ်းခ်ိဳၿပီး သန္႔ရွင္းသည့္ေလာင္စာစြမ္းအင္ကို ရရွိႏိုင္လ်က္ႏွင့္ ေက်ာက္မီးေသြးေလာင္စာသုံး လွ်ပ္စစ္ကို ဆက္လက္၀ယ္ယူေနရမည္။ ထိုေၾကာင့္ စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္မ်ားသည္ အစိုးရႏွင့္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ႏွစ္ဦးစလုံးအတြက္ အေရးႀကီးသည္။ တဘက္သတ္မျဖစ္ေစရ။ မည္သူမွ အနာဂတ္ကို တင္ႀကိဳမခန္႔မွန္းႏိုင္သည့္အတြက္ စာခ်ဳပ္မ်ားသည္ ေျပာင္းလြယ္ျပင္လြယ္ျဖစ္သင့္ သည္။ သို႔ေသာ္ စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္မ်ားကို မည္သို႔ေျပာင္းလဲသင့္သည္၊ ႏႈန္းထားအသစ္မ်ား မည္သို႔ သတ္မွတ္သင့္သည္ကို အဆုံးအျဖတ္ေပးႏိုင္မည့္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူႏွင့္ အစိုးရကိုယ္စား ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းေပးမည့္ ေကာ္မရွင္ေကာ္မတီမ်ား ထူေထာင္ေရးသည္လည္း ပီပီပီမ်ား ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ေရးတြင္ အေရးပါလွသည္။ စာခ်ဳပ္မ်ား၏ မျပည့္စုံမႈကို ေျဖရွင္းေရးတြင္ ကြၽမ္းက်င္သူပညာရွင္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ေကာ္မရွင္ေကာ္မတီမ်ားသည္ အဓိကက်သည္။
ဒုတိယအခ်က္ျဖစ္သည့္ အက်ိဳးစီးပြားအုပ္စုတစ္ခု (သို႔) အုပ္စုမ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္ခံရျခင္းသည္ ပီပီပီမ်ား အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ အႀကီးမားဆုံး ျပႆနာျဖစ္သည္။ အက်ိဳးစီးပြားဟုဆိုရာတြင္ ပီပီပီ မ်ားကို ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈရမည့္ (သို႔) တာ၀န္ယူ အေကာင္အထည္ေဆာင္႐ြက္ရမည့္ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္စြမ္း အင္၀န္ႀကီး႒ာနကဲ့သို႔ ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ား၏ အႀကီးအကဲမ်ားကိုယ္တိုင္က အက်င့္ပ်က္ျခစားသူမ်ား ျဖစ္ေနပါက ႏိုင္ငံႏွင့္ျပည္သူအက်ိဳးထက္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ၏အက်ိဳးကို တဘက္သတ္ ၾကည့္ျခင္းမ်ိဳးျဖစ္လာႏိုင္သည္။ စာခ်ဳပ္၌ ႏိုင္ငံေတာ္မွ အာမခံခ်က္ မေပးသင့္သည့္ ပုဂၢလိက ေခ်းယူသည့္ ေခ်းေငြမ်ားအေပၚ ယင္းတို႔ ျပန္လည္ေပးဆပ္ႏိုင္ျခင္းမရွိပါက ႏိုင္ငံေတာ္မွ ၀င္ေရာက္ေပးဆပ္မည္ဟု ေခ်းေငြထုတ္ေပးသူမ်ားအား အာမခံခ်က္ေပးျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္သည္။ အက်င့္ ပ်က္ျခစားမႈမ်ားမရွိလွ်င္ပင္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူသည္ အမ်ားအားျဖင့္ အစိုးရထက္ ပီပီပီမ်ား၏ အားနည္းခ်က္ အားသာခ်က္မ်ားကို ပိုမိုသိရွိနားလည္သျဖင့္ ယင္းတို႔ယူရမည့္ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္ အႏၲ ရာယ္မ်ားကို ယင္းတို႔ကမယူဘဲ အစိုးရအေပၚပုံခ်ျခင္းမ်ိဳးလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။ အျမတ္မ်ားကို ရသ ေလာက္ယူၿပီး ဆုံးရႈံးလာပါက အစိုးရကို က်ခံေစျခင္းမ်ိဳးျဖင့္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ခံရႏိုင္သည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ပီပီပီမ်ား အေကာင္အထည္ေဖၚရာ၌ တာ၀န္ယူအေကာင္အထည္ ေဖၚေဆာင္သည့္ ေလေၾကာင္းဦးစီး႒ာနကဲ့သို႔ေသာ႒ာနမ်ားတြင္ ပီပီပီမ်ားကို ေကာင္းစြာ နားလည္ သေဘာေပါက္ၿပီး စနစ္တက် ဆန္းစစ္ႏိုင္သည့္ စြမ္းေဆာင္ရည္ႏွင့္ကြၽမ္းက်င္မႈ အင္မတန္ လိုအပ္သည္။ တဘက္တြင္လည္း ပီပီပီမ်ားသည္ အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ သုံးစြဲသူမ်ားမွ ေခတ္ကာလေျပာင္းလဲလာေသာ္လည္း ေပးသင့္ေပးထိုက္သည့္ အခြန္ႏႈန္းထားမ်ား ေပးေဆာင္ရန္ ျငင္းဆိုျခင္းျဖင့္လည္း ရင္ဆိုင္ႏိုင္သည္။ ယင္းကို သုံးစြဲသူမ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္ခံရျခင္းဟု ေခၚဆိုသည္။ ဥပမာ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အစိုးရျဖန္႔ျဖဴးသည့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား၏ မီတာႏႈန္းထား မ်ားသည္ ထုတ္လုပ္စရိတ္ပင္ မကာမိျဖစ္ေနျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနျဖင့္ သတိထားသင့္သည့္အခ်က္မ်ား
ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနျဖင့္ ပီပီပီမ်ားကို လုပ္ကိုင္မည္ဟုဆုံးျဖတ္လွ်င္ အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ့သည့္ ပီပီပီ မ်ား၏ အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္ (၂)ရပ္အား မေမ့ေလွ်ာ့သင့္။ ပီပီပီမ်ားကိုေဆာင္႐ြက္ရျခင္း၏ ပထမ ရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ၏ အရင္းအႏွီးကို ရယူလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ အေျခခံအေဆာက္အအုံ လိုအပ္ခ်က္အားလုံးကို ျဖည့္ဆည္းရန္ ဘ႑ာေငြေၾကးမရွိသျဖင့္ ပုဂၢလိ ကျဖင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရျခင္းျဖစ္သည္။ အကယ္၍ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ စီမံခ်က္အတြက္ လိုအပ္သည့္ ေခ်းေငြမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္မွရယူေပးရျခင္း (သို႔) ယင္းတို႔ျပန္လည္မေပးဆပ္ႏိုင္ပါက အစိုးရမွေပးဆပ္မည္ဟု အာမခံျခင္းမ်ိဳးျပဳလုပ္ပါက မူလပထမ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ မကိုက္ညီေတာ့ေပ။ အစိုးရအေနျဖင့္ ေလာေလာဆယ္ ဘတ္ဂ်က္မွဘ႑ာေငြသုံးစြဲရန္မလိုေသာ္လည္း အာမခံခ်က္မ်ား ေၾကာင့္ ဆုံးရႈံးမႈမ်ားျဖစ္ေပၚလာသည့္အခါ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာေငြမွေပးေလွ်ာ္ရျခင္းမ်ိဳးျဖစ္လာႏိုင္သည္။ ထိုအခ်က္ကို အဂၤလိပ္လို contingent liabilities ဟုေခၚသည္။ ဥပမာ လန္ဒန္ေျမေအာက္ရထား စီမံကိန္းတြင္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားသည္ ယင္းစီမံကိန္းအတြက္ ေခ်းေငြမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးေစ်းကြက္မွ ရယူထားေသာ္လည္း အစိုးရပို႔ေဆာင္ေရး႒ာနမွ ေခ်းေငြမ်ား၏ ၉၅ရာခိုင္ႏႈန္းကို အာမခံေပးထားျခင္းေၾကာင့္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အရႈံးေပၚသည့္အခါ ပို႔ေဆာင္ေရး႒ာနမွ ယင္းတို႔၏ေခ်းေငြမ်ား အားလုံးလိုလိုကို ယင္းတို႔ကိုယ္စားေပးဆပ္ေပးရသည္။ ထိုကဲ့သို႔ အစိုးရမွ အာမခံေပးထားျခင္းေၾကာင့္ ေခ်းေငြထုတ္ေပးသူမ်ားအေနျဖင့္လည္း စီမံကိန္း၏ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အက်ိဳး အျမတ္ အမွန္တကယ္ ရရွိႏိုင္ေခ်ကို စနစ္တက်မတြက္ေတာ့ဘဲ စီမံကိန္းမေအာင္ျမင္၍ ေခ်းေငြမ်ားကို ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ ျပန္မဆပ္ႏိုင္ပါက အစိုးရဆပ္လိမ့္မည္ဟု သေဘာထားၿပီး ေပါ့ေလွ်ာ့ႏိုင္ သည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ဆုံးရႈံးမႈျဖစ္ေပၚပါက အစိုးရကိုပုံခ်ႏိုင္သည့္ contingent liabilities ျဖစ္ေပၚႏိုင္သည့္ အာမခံခ်က္မ်ားကို အစိုးရအေနျဖင့္ ေရွာင္ရွားသင့္သည္။
ဒုတိယရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူသည္ နည္းပညာႏွင့္စြမ္းေဆာင္ရည္ အစိုး ရထက္ ပိုရွိေသာေၾကာင့္ ၀န္ေဆာင္မႈႏႈန္းထားႏွင့္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုန္က်စရိတ္ သက္သာႏိုင္သည္ ဆိုသည့္ ယူဆခ်က္ကိုလည္း ပထမရည္႐ြယ္ခ်က္ကဲ့သို႔ပင္ ဆန္းစစ္ရမည္ျဖစ္သည္။ အရင္းအႏွီး ကုန္က်စရိတ္ (capital cost)တြက္ခ်က္မႈသည္ အေရးႀကီးသည္။ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူအေနျဖင့္ အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ့သည့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ား၏ သေဘာသဘာဝေၾကာင့္ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္မ်ားကို ေကာင္းစြာနားလည္သျဖင့္ မိမိ၏အရင္းအႏွီးႏွင့္အျမတ္အား အခ်ိန္တိုအတြင္း ျပန္လည္ရရွိရန္ အေဝးေျပးလမ္း၊ေလဆိပ္၊ဆိပ္ကမ္းမ်ားတည္ေဆာက္ရာတြင္ က်ခံရမည့္ အရင္းအ ႏွီးကို အမွန္တကယ္ ကုန္က်သင့္သည္ထက္ ပိုမိုတြက္ခ်က္တင္ျပျခင္းမ်ိဳးလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။ ဥပမာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္တည္ေဆာက္ရာတြင္ ေငြလုံးေငြရင္းအသုံးစရိတ္သည္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း၁၀၀၀ခန္႔ရွိႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမွ သန္း၂၀၀၀ဟုတင္ျပထားျခင္းကို အစိုးရ ဘက္မွ လက္ခံခဲ့ပါက ယင္းတို႔အေနျဖင့္ အမွန္တကယ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရသည့္ေငြပမာဏ ျပန္လည္ရရွိၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း အရႈံးေပၚေနသည္ (သို႔) အရင္းမရရွိေသးဟုဆိုႏိုင္သည္။ အထူးသတိထားရမည္မွာ ဘီအိုတီစာခ်ဳပ္တြင္ ေလဆိပ္စီမံကိန္းအား အေကာင္အထည္ေဖၚမည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသည့္ကုမၸဏီႏွင့္ ေလဆိပ္တည္ေဆာက္မည့္ ကန္ထ႐ိုက္အတူတူျဖစ္ေနျခင္းျဖင့္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ျဖစ္ျခင္းမ်ိဳးကို tied supply change ဟုေခၚေဝါသည္။ အထက္တြင္တင္ျပခဲ့သည့္အတိုင္း ပီပီပီ ဘီအိုတီမ်ားတြင္ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံသူက အမွန္တကယ္ ထည့္၀င္သည့္ အရင္းအႏွီး အစုရွယ္ရာ (equity)က စုစုေပါင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ ႏွံမႈ၏ ၂၅ရာခိုင္ႏႈန္း (သို႔) တခါတရံ ထိုထက္ပင္နည္းႏိုင္ၿပီး၊ က်န္လိုအပ္သည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို ႏိုင္ငံ တကာေငြေၾကးေစ်းကြက္မွေခ်းယူၿပီး ရင္းႏွီးၾကသည္။ အရႈံးအျမတ္သည္လည္း မိခင္ကုမၸဏီျဖင့္ မသက္ဆိုင္ဘဲ စီမံကိန္းေအာင္ျမင္မႈႏွင့္သာ သက္ဆိုင္ေသာေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏ တြက္ခ်က္မႈသည္ အေရးႀကီးလွသည္။ ေလဆိပ္တည္ေဆာက္ေရး ဘီအိုတီစီမံခ်က္ကို ဆက္လက္ၿပီး ဥပမာအျဖင့္ တင္ျပပါမည္။ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း၁၀၀၀ကုန္က်မည့္ စီမံခ်က္တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ သူ၏ အစုရွယ္ရာသည္ ၂၅ရာခိုင္ႏႈန္းဆိုလွ်င္ သန္း၂၅၀ျဖစ္မည္။ သန္း၇၅၀ကိုေခ်းေငြယူရမည္။ အကယ္၍သူက သန္း၂၀၀၀ကုန္က်မည္ဟုတင္ျပၿပီး သန္း၁၅၀၀ကိုေခ်းယူခဲ့သည္ဆိုပါစို႔။ တည္ ေဆာက္မည့္ ကန္ထ႐ိုက္မွာလည္း မိမိ၏ကုမၸဏီပင္ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ေခ်းေငြကို ယင္းအား ေပးလိုက္ျခင္းျဖင့္ ယင္းအေနျဖင့္ အရင္းႏွင့္အျမတ္ရရွိၿပီးျဖစ္ေနႏိုင္သည္။ ပို၍ဆိုးသည္က ေခ်းေငြ မ်ားကို အစိုးရမွ ယင္းတို႔ျပန္လည္မေပးဆပ္ႏိုင္ပါက ယင္းတို႔ကိုယ္စားျပန္လည္ေပးဆပ္ပါမည္ဟု အာမခံခ်က္ေပးထားခဲ့လွ်င္ျဖစ္သည္။ အစိုးရအာမခံခ်က္ရရွိၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေခ်းေငြထုတ္ေပး သူမ်ားအေနျဖင့္လည္း အထက္တြင္တင္ျပခဲ့သလို ေပါ့ေလွ်ာ့ေနႏိုင္သည္။ လန္ဒန္ေျမေအာက္ရထား စီမံကိန္း ပီပီပီတြင္ ဘူတာ႐ုံမ်ား၊ ရထားလမ္းမ်ား၊အခ်က္ျပမ်ား ျပင္ဆင္မြမ္းမံတည္ေဆာက္သည့္ ကန္ထ႐ိုက္မ်ားႏွင့္ ေျမေအာက္ရထားလိုင္းအား ၀န္ေဆာင္မႈေပးရန္ အစိုးရျဖင့္ ႏွစ္ရွည္ဘီအိုတီ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုသည့္ ကုမၸဏီအုပ္စုအဖြဲ႕၀င္မ်ား အတူတူျဖစ္ေနသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ အက်ိဳးစီးပြား ပဋိပကၡ (conflict of interest) ရွိေနျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္လည္း လန္ဒန္ေျမေအာက္ရထား စီမံခ်က္ ပီပီပီ မေအာင္ျမင္ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုျပင္ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူအေနျဖင့္ အက်ိဳးအျမတ္ မည္သည့္ရာခိုင္ႏႈန္း (rate of returns) ရသင့္သည္ဆိုသည္ကိုလည္း စနစ္တက် တြက္ခ်က္သုံးသတ္ ထားသင့္သည္။
ထိုေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနျဖင့္ ပီပီပီေဆာင္႐ြက္ရျခင္း၏ အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္ (၂)ရပ္ကို မေသြဖီေစရန္ႏွင့္ ပီပီပီမ်ား အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ ထည့္၀င္ရမည့္ ေငြလုံးေငြရင္း အသုံးစရိတ္ (capital cost)ကိုစနစ္တက် တြက္ခ်က္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းသင့္သည္။ တည္ရွိၿပီး ေလဆိပ္၊ ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ ႏိုင္ငံပိုင္အေဆာက္အအုံမ်ားကို ပီပီပီျဖင့္ အဆင့္ျမင့္ျခင္း၊ မြမ္းမံျပင္ဆင္ျခင္း ျပဳလုပ္ၿပီး ၀န္ေဆာင္မႈေပးရာတြင္လည္း မူလတည္ရွိၿပီး အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ား၏ တန္ဘိုးကို ကာလ ေပါက္ေစ်းျဖင့္ စနစ္တက် တြက္ခ်က္ႏိုင္ရန္လည္း အေရးႀကီးသည္။
တတိယ သတိထားသင့္သည့္ အခ်က္မွာ ပုဂၢလိကအား မူလတည္ရွိၿပီးျဖစ္သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ားအား ႏွစ္ရွည္ ဘီအိုတီစာခ်ဳပ္ျဖင့္ ငွားရမ္းမည္ဆိုပါက ႏိုင္ငံေတာ္၏ ရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္ ပုဂၢလိက၏ ငွားရမ္းသည့္ ရည္႐ြယ္ခ်က္တို႔ ကိုက္ညီရန္လိုအပ္သည္။ ယခင္တည္ရွိၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ စက္႐ုံမ်ားသည္ ၿမိဳ႕တြင္းတြင္တည္ရွိေနခဲ့လွ်င္ လူဦးေရထူထပ္လာမႈႏွင့္အတူ ေျမငွားရမ္းခမ်ားလည္း ထိုၿမိဳ႕တြင္ ျမင့္တက္လာႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအခါ ငွားရမ္းသူသည္ စက္႐ုံတြင္ အမွန္တကယ္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား ျမင့္တက္လာရန္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းထက္ စက္႐ုံပိုင္ေျမကို ထပ္ဆင့္ ငွားရမ္းမႈကို အဓိကထားလုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ ထိုေၾကာင့္ ဘီအိုတီမ်ားကို စနစ္တက် ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈႏိုင္သည့္ ေကာ္မရွင္မ်ားေကာ္မတီမ်ား ဖြဲ႕စည္းေရးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အေရးႀကီးသည္။
အထက္ပါအခ်က္၃ခ်က္သည္ အဓိက သတိထားသင့္သည့္အခ်က္မ်ားျဖစ္ၿပီး လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ သည့္အခါမွာလည္း အျခားသတိထားစရာမ်ားေပၚေကာင္းေပၚလာႏိုင္သည္။ ထိုေၾကာင့္ ပီပီပီမ်ားကို စနစ္တက် ဆန္းစစ္ေလ့လာၿပီးမွသာ လုပ္ေဆာင္သင့္သည္ဟုထင္ျမင္ပါသည္။
ေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီမ်ား ေပၚထြန္းရန္ ေဆာင္႐ြက္သင့္သည္မ်ား
ရႈပ္ေထြးလွသည့္ ပီပီပီမ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရန္ အစိုးရ၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈစြမ္း ရည္သည္ အဓိကက်သည္။ လွ်ပ္စစ္၊စြမ္းအင္၊ပို႔ေဆာင္ေရး အစရွိသည့္ က႑မ်ားတြင္လိုအပ္သည့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံဆိုင္ရာ စီမံကိန္းမ်ားကို ပီပီပီျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖၚသည့္အခါ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရအေနျဖင့္ ေတြးဆႏိုင္သည္မွာ ယင္းက႑မ်ားျဖင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားက ဦးေဆာင္သင့္သည္ဟုျဖစ္သည္။ နည္းပညာရႈေထာင့္တခုတည္းမွသုံးသပ္ႏိုင္သည္။ တကယ္ေတာ့ ပီပီပီမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာက႑၏ နည္းပညာ ကြၽမ္းက်င္မႈတစ္ခုတည္းျဖင့္ သက္ဆိုင္သည္မဟုတ္။ အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ့သည့္ စီမံကိန္းကာလတေလွ်ာက္ ႀကဳံေတြ႕ရႏိုင္သည့္ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္အႏၲရာယ္ အားလုံးျဖင့္သက္ဆိုင္သည္။ ထိုအတြက္ေၾကာင့္ ပီပီပီစာခ်ဳပ္မ်ားမခ်ဳပ္ဆိုမီ ပုဂၢလိကမွတင္ျပလာသည့္ စီမံကိန္းအဆိုျပဳလႊာမ်ားကို စနစ္တက် ဆန္းစစ္သုံးသပ္ႏိုင္သည့္ အင္ဂ်င္နီယာကြၽမ္းက်င္သူမ်ား၊ စီးပြားေရးႏွင့္ဘ႑ာေရးကြၽမ္းက်င္သူမ်ား၊ ဥပေဒေရးရာႏွင့္ႏိုင္ငံေရး ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား၊ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ႏွင့္လူမႈေရးရာကြၽမ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕မွ ဆန္းစစ္သုံးသပ္ေပးသင့္သည္။ ၿပီးမွသာ ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္သင့္မသင့္ကို သက္ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းက ဆုံးျဖတ္သင့္သည္။
အဆိုျပဳလႊာမ်ားကိုလည္း စနစ္တက် ေတာင္းခံတတ္သည့္ စြမ္းေဆာင္ရည္ တင္ဒါေခၚသည့္ ၀န္ႀကီး ႒ာနအဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ရွိရန္လိုအပ္သည္။ အထူးသျဖင့္ တင္ဒါအဆိုျပဳလႊာ၌ တည္ေဆာက္မည့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံ၏ တည္ေဆာက္ေရးပုံစံႏွင့္နည္းပညာ၊ ကုန္က်စရိတ္တြက္ခ်က္မႈ၊ စီမံကိန္း၏ စီးပြားေရးအရ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်တြက္ခ်က္မႈႏွင့္အစီအစဥ္ (business feasibility and plan)၊ စီမံကိန္း၏ ဘ႑ေငြအရင္းအႏွီးရွာေဖြမႈႏွင့္ဘ႑ာေငြစီးဆင္းမႈအစီအစဥ္ (financial plan and cash flows) အစရွိသည္တို႔သည္ မပါမျဖစ္ ေတာင္းခံရမည့္အရာမ်ားျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔တင္ျပလာသည့္ အေသးစိတ္ အစီအစဥ္မ်ားေပၚမူတည္၍ ပီပီပီမ်ားကို ဆုံးျဖတ္သင့္သည္။ အေသးစိတ္ အစီအစဥ္မ်ား မပါရွိသည့္ အဆိုျပဳလႊာမ်ားကို လက္မခံသင့္။
ပီပီပီမ်ားေအာင္ျမင္မႈတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈသည္ အေရးႀကီးဆုံးျဖစ္သည့္အတြက္ မည္သည့္ ပီပီပီ စီမံကိန္းမဆို အေသးစိတ္ အစီအစဥ္မ်ားကို ျပည္သူလူထုသို႔ ခ်ျပရွင္းလင္းသင့္သည္။
အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္၏ ပီပီပီႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၆ခုႏွစ္က ရွင္းလင္းတင္ျပမႈတစ္ခုအရ ျမန္မာအစိုး ရသည္ မည္ကဲ့သို႔ေသာ ပီပီပီမ်ားသည္ ေကာင္းမြန္သည့္ ပီပီပီမ်ားျဖစ္သည္ကို မသိရွိ (Not knowing what is a good deal in the PPP context)၊ ၀န္ေဆာင္မႈ မ်ား၏ ေစ်းကြက္တန္ဘိုးကိုလည္းမသိရွိ (Not knowing what is market price for goods)၊ ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူထံမွ ဘာေတြ ေတာင္းဆို၍ရႏိုင္သည္ဆိုသည္ကိုလည္းမသိ (Not knowing what is possible to ask from private sector)ႏွင့္ အစိုးရထံမွယင္းတို႔ဘာေတြျပန္ေတာင္းဆိုလိမ့္မည္ဆိုသည္ကိုလည္းမသိ(Not knowing what they will demand from government)ဟုတင္ျပထားသည္ကိုဖတ္ရႈခဲ့ရသည္။
ေနာက္ဆုံးတင္ျပလိုသည္မွာ လက္ရွိအစိုးရ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားတြင္ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ ရွင္းလင္းတင္ ျပခဲ့သလို ပီပီပီမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရန္ႏွင့္စီမံခန္႔ခြဲရန္ စြမ္းေဆာင္ရည္မရွိသျဖင့္ အစိုးရအေနျဖင့္ ပီပီပီ ဗဟိုေကာ္မတီကဲ့သို႔ ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႕တစ္ခုကို ဥပေဒအရဖြဲ႕စည္းၿပီး ပီပီပီမူေဘာင္ေရးဆြဲရမည္။ ထိုေနာက္ ၄င္းအဖြဲ႕မွ က႑အလိုက္ ပီပီပီျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္လိုသည့္ စီမံကိန္း အမ်ိဳးအစား၊ တည္ေနရာ၊ အစရွိသည္တို႔ကို စံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားသတ္မွတ္၍ ေဖၚထုတ္သင့္သည္။ ၿပီးမွသာ ယင္းဗဟိုအဖြဲ႕၏လမ္းၫႊန္ခ်က္အတိုင္း သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားမွ တင္ဒါမ်ားေခၚယူ၍ တင္လာသည့္အဆိုျပဳလႊာမ်ားကိုလည္း ဗဟိုေကာ္မတီမွ ဆန္းစစ္သုံးသပ္ၿပီး အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရန္ ခြင့္ျပဳသင့္သည္။ တခ်ိန္တည္း မွာပင္ သက္ဆိုင္ရာ အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္မည့္ ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားတြင္လည္း ပီပီပီယူနစ္မ်ား ဖြဲ႕စည္း၍ ပီပီပီမ်ားကို ထိေရာက္စြာ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္သည့္ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္မားလာေအာင္ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးရမည္။ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား ပီပီပီလုပ္ေဆာင္လိုလွ်င္လည္း ဗဟိုပီပီပီအဖြဲ႕၏ လမ္းၫႊန္ခ်က္ႏွင့္ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွသာ ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားကဲ့သို႔ပင္ လုပ္ေဆာင္သင့္သည္။ ေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီမ်ားေပၚထြန္းေရးတြင္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ပီပီပီ ဗဟို႒ာန ဖြဲ႕စည္းေရးႏွင့္ ယင္း၏စြမ္းေဆာင္ရည္ျမႇင့္တင္ေရး၊ ယင္းမွတဆင့္ အစိုးရ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီး ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ား၏ ပီပီပီ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမႇင့္တင္ေရးကို အလ်င္အျမန္ေဆာင္႐ြက္သင့္သည္။ လတ္တေလာ အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္မည့္ ပီပီပီမ်ားကိုလည္း နည္းပညာ၊ စီးပြားေရး၊ဘ႑ာေရး၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ႏိုင္ငံေရး ဆန္းစစ္သုံးသပ္သူမ်ားျဖင့္ စနစ္တက် ဆန္းစစ္သုံးသပ္ၿပီးမွသာ အေကာင္ အထည္ေဖၚေဆာင္သင့္သည္။ အလ်င္စလို မေဆာင္႐ြက္သင့္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕ အစည္းမ်ားထံမွ ပီပီပီဆိုင္ရာ နည္းပညာအကူအညီ ေတာင္းခံသင့္သည္။
ေနာက္ဆုံးတင္ျပရလွ်င္ ေအာင္ျမင္သည့္ ပီပီပီမ်ားဆိုသည္မွာ အစိုးရႏွင့္ပုဂၢလိကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတို႔ အၾကား စီမံကိန္းကာလတေလွ်ာက္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည့္ ဆုံးရႈံးႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္မ်ားကို ယူသင့္သူက မွ်ေဝယူျခင္းျဖင့္သာ ေပၚထြန္းလာမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေအာက္ပါ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ဘဏ္၏ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ကထုတ္ျပန္သည့္ အာရွတိုက္၏ အေျခခံအေဆာက္အအုံဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္ ျပည့္မီရန္ “Meeting Asia’s Infrastructure Needs” အထူးအစီရင္ခံစာ၌ေဖၚျပထားသည့္ ဆုံးရႈံးႏိုင္ သည့္အႏၲရာယ္မ်ား မည္သို႔ခြဲေဝယူသင့္သည္ဆိုသည့္ ဇယားမ်ားကို ထည့္သြင္းေဖၚျပလိုက္ပါသည္။

